تلنگر
-
![]()
دکتر مریم عابدینی
۱۳۹۸/۰۴/۲۲
«یاد من باشد کاری نکنم، که به قانون زمین بربخورد». سهراب سپهری
زمین، مانند مادری مهربان. انسان را در دامن خود می‌پروراند و سخاوتمندانه همه سرمایه‌های خود را به او می‌بخشد. در حالی که همه موجودات روی زمین نیز به قانون و نظام طبیعت پیرامون خود گردن می‌نهند و خود را با آن سازگار می‌کنند، اما تنها یکی از آن‌ها، یعنی انسان، خواسته و ناخواسته، با آگاهی یا بدون آگاهی، روند طبیعی محیط‌زیست خود را دگرگون کرده است و هر روز بر این تغییرات می‌افزاید.
ابتدا قصد دارم برای درک بیشتر دو فضای «زمین بدون انسان» و «انسان بدون زمین» را در ذهن شما ترسیم کنم:
زمین بدون انسان: اگر هم‌اکنون انسان از روی کره زمین حذف شود چنین رویدادهایی به وقوع خواهد پیوست: ابتدا بیشتر چراغ‌های روی زمین خاموش خواهند شد؛ زیرا دیگر نیروگاه‌های برق قادر به ادامه کار نخواهند بود. نیروگاه‌های هسته‌ای در حالت امنیتی قرار می‌گیرند، به علت توقف پمپ‌های تخلیه آب ایستگاه‌های مترو را آب فرا می‌گیرد. حیوانات خانگی و اهلی‌شده خواهند مرد و گروهی از گوشتخواران بزرگ حیوانات دیگر را شکار می‌کنند. ماهواره‌ها سقوط خواهند کرد، پوشش گیاهی سراسر جهان را فراخواهد گرفت و برخی شهرها در زیر ماسه مدفون خواهند شد. ۳۰۰ سال بعد، ساختمان‌های فلزی، پل‌ها و برج‌ها به دلیل فرسایش شروع به از هم پاشیدن می‌کنند. از این‌رو برج ایفل و تمام ساختارهای نمادین بشری از بین خواهند رفت. در نهایت ۱۰ هزار سال بعد، تنها چیزهایی که با سنگ ساخته شده‌اند یعنی اهرام مصر، دیوار بزرگ چین و ...برپا خواهند بود. دوباره زمین به تعادل می‌رسد و برای زندگی انسان آماده می‌شود. (توجه: اعداد تقریبی می‌باشند).
انسان بدون زمین: تصور این وضع بسیار ساده است، زیرا انسان‌های بسیاری در روی زمین بارها در شرایط نامساعد قرار گرفته‌اند؛ در نتیجه یا ناچار به کوچ به مناطق مناسب شده و یا اینکه چون محلی برای تأمین حداقل نیازهای خود نداشته‌اند از بین رفته‌اند. برای همین است که بسیاری از محققان به‌دنبال محل و یا سیاره‌ای دیگر برای زندگی آینده بشر هستند.
بنابراین انسان برای ادامه زندگی نیازمند زمین است، به همین دلیل اراده جهانی برای حفاظت از محیط‌زیست با بخشیدن چهره‌ای انسانی به مسائل زیست‌محیطی، توانمندسازی مردم برای تبدیل شدن به فعالانی در زمینه توسعه پایدار و متوازن قرار گرفته است.
از جمله اهداف دولت‌ها ارتقای بینش عموم مردم خود و جلب مشارکت آن‌هاست تا با ایجاد تغییر در دیدگاه‌هایشان درخصوص مسئله، محیط‌زیست نقش محوری و اساسی ایفا کنند. بنابراین می‌توان امیدوار بود که همه ملت‌ها از آینده‌ای امن‌تر و سعادتمندانه‌تر برخوردار شوند.
جنبه عینی این عزم جهانی نشست‌های متعدد سازمان ملل متحد مانند کنوانسیون استکهلم در سال ۱۹۷۲ در سوئد، سال ۱۹۹۲ در ریودوژانیرو، پیمان کیوتو و... و نیز اعلام ۵ ژوئن به‌عنوان روز جهانی محیط‌زیست است که به تبع آن در کشور ما نیز روزهای ۱۵ تا ۲۱ خرداد را به‌عنوان هفته محیط‌زیست نامگذاری کرده‌اند.
با وجود این تلاش‌ها، طبق محاسبات گروه بین‌المللی کارشناسان محیط‌زیست از Global Footprint Network، از روز دوم اوت ۲۰۱۷ متأسفانه میزان مصرف منابع طبیعی از سوی انسان‌ها بیشتر از آن مقداری شده است که سیاره ما می‌تواند آن‌ها را بازآفرینی کند. بنابراین، از همین الان زنگ‌خطر در مورد زندگی روی زمین به صدا درآمده و فردا برای هر اقدامی بسیار دیر است.
به‌عنوان مثال، هر سال نزدیک به ۱۳ میلیون تن پلاستیک به اقیانوس‌ها ریخته می‌شود که اثرات محیط‌زیستی زیانبار آن‌ها را بر زندگی زیستمندان دریایی شاهد هستیم.
سال ۲۰۱۸ شعار جهانی غلبه بر آلودگی پلاستیک اعلام شد. چند روز تا ۵ ژوئن که روز جهانی محیط‌زیست است باقی مانده؟ واقعاً ما با توجه به وظیفه شغلی‌مان در آموزش نسل آینده یا حتی یک شهروند متعهد چه کار مثبتی انجام داده‌ایم؟!
دقت کنیم که زمین میراث گذشتگان برای نسل حاضر نیست؛ موهبت بی‌بدیل خداوند برای همه ما است که آن را به امانت گرفته‌ایم و رسم امانت‌داری تخریب آن نیست.
یکی از دانش‌آموزانم می‌گفت: روزی از فروشگاه بزرگی خرید کردم. وقتی رفتم پای صندوق و گفتم «نایلون نمی‌خواهم، با خودم آورده‌ام» همه با تعجب مرا نگاه می‌کردند!!
بیایید در همین ابتدای سال هر کدام یک گام برای حفظ محیط‌زیست میهنمان برداریم.
والسلام
۱۲۷۷
کلیدواژه (keyword):
یادداشت سردبیر