در 28 دسامبر 1895، با نمایش فیلم «خروج کارگران از کارخانه» در گرندکافه پاریس، «سینما» متولد شد. می‌خواهیم چگونگی به وجود آمدن سینما در ایران و جهان را در این شماره با هم مرور کنیم.
انسان سالیان سال در پی راهی برای ثبت لحظه‌های مهم زندگی‌اش بود. اگرچه در آن زمان نقاشی تا حدی این امکان را فراهم می‌ساخت، اما کافی نبود. در قرن یازدهم میلادی ابن هیثم، دانشمند مسلمان، کشف کرد با تاباندن نور از یک روزنه کوچک می‌توان بخشی از منظره خارج از فضای تاریک را روی دیواره داخلی منعکس کرد. سپس در قرن شانزدهم میلادی، «اتاقک تاریک» را اختراع کرد. این وسیله تصویر را روی یک سطح صاف منعکس می‌کرد. بعد از آن هم وسایل دیگری مانند «فانوس جادو» (Magic Lantern) اختراع شدند که تصویرها را به‌صورت متحرک نشان می‌دادند. در نهایت ثبت دائمی عکس‌ها توسط دو نقاش فرانسوی انجام شد و هنر عکاسی به وجود آمد که در شکل‌گیری سینما نقش بزرگی داشت.
ادوارد مایبریج، عکاسی آمریکایی که در زمینه حرکات انسان‌ها و حیوانات مطالعه می‌کرد، از نخستین افرادی بود که توانست دستگاهی برای ضبط تصویرهای متحرک اختراع کند. او در سال 1877، با استفاده از 24 دوربین، مجموعه‌ای عکس از یک اسب در حال دویدن گرفت و با کنار هم گذاشتن این عکس‌ها پشت سر هم تصویر متحرکی ساخت.
بعد از آن توماس ادیسون در سال 1891 دستگاهی به نام «کینتوسکوپ» (Kinetoscope) اختراع کرد که با نگاه کردن به درون روزنه آن می‌شد 90 ثانیه تصویر متحرک تماشا کرد.
در نهایت برادران لومیر دستگاهی به نام «سینماتوگراف» ساختند که کار فیلم‌برداری و نمایش فیلم را انجام می‌داد. موضوع بیشتر فیلم‌های آن‌ها اتفاقات ساده و روزمره‌ای مثل آب‌دادن به باغچه، غذا دادن به بچه، ورود قطار به ایستگاه و... بود. با کشف برادران لومیر، نمایش فیلم ابتدا در آمریکا و سپس در تمام نقاط جهان رواج یافت.
اما سینمایی که در آن فیلم‌ها داستانی داشته باشند، توسط فیلم‌سازی به نام ژرژمه لیس بنیان نهاده شد و او لقب «پدر سینمای داستان‌گو» را به خود اختصاص داد. این فیلم‌ساز فرانسوی بیش از پنج هزار فیلم ساخت و آثار مشهوری همچون «سیندرلا» در سال 1899 و «سفر به ماه» در سال 1902 را خلق کرد.
در نهایت فیلمی که باعث شکل‌گیری فصل تازه‌ای در تاریخ سینما شد، فیلم مهیج و 11 دقیقه‌ای «سرقت بزرگ قطار» در سال 1903 بود که توسط فیلم‌سازی آمریکایی، ادوین اس. پورتر ساخته شد.
در سال 1905 هزاران سالن نمایش فیلم به نام «نیکل اودئون» (Nickelodeon) در سراسر آمریکا افتتاح شد. دلیل این نام‌گذاری آن بود که برای ورود به سالن‌های نمایش فیلم، فرد می‌باید یک سکه پنج سنتی یا همان نیکل (پول خرد آمریکا) را می‌پرداخت.
در آخر هم نخستین فیلم ناطق تاریخ که بازیگران در آن صحبت می‌کردند، در سال 1927 توسط آلن کراسلندر ساخته شد.
در ابتدای پیدایش سینما، فیلم‌ها بسیار کوتاه بودند و افراد بسیار کمی در ساخت فیلم‌ها مشارکت می‌کردند. اما رفته‌رفته صدها کارشناس، متخصص و هنرمند به‌صورت کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، بازیگر، تدوینگر، متخصص رایانه، چهره‌آرا، طراح صحنه و ... در پروژه ساخت یک فیلم به کار گرفته شدند که سعی می‌کنیم در طول این دوره از مجله رشد جوان به شرح این نقش‌ها هم بپردازیم.
تاریخ سینما در ایران
اگر مبدأ تاریخ سینمای ایران را زمان ورود دوربین فیلم‌برداری به کشورمان بدانیم، تولد سینما به سال 1279 شمسی بازمی‌گردد که نخستین دستگاه فیلم‌برداری توسط میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی وارد تهران شد. در بهار 1280، نخستین تصویرهای متحرک به دستور مظفرالدین شاه از شیرهای باغ‌وحش فرح‌آباد ضبط شد. داستان ورود این دوربین بدین‌صورت بود که مظفرالدین شاه قاجار در سال 1279 شمسی، مطابق با سال 1900 میلادی به فرانسه سفر کرد و در آنجا دستگاه سینماتوگراف را دید و به عکاس دربار دستور داد آن را بخرد و به ایران بیاورد. تصویرهای بعدی که توسط این دوربین فرانسوی گرفته شدند، هدف معینی نداشتند و بیشتر شخصی بودند.
در سال 1283 نخستین سالن نمایش فیلم در قهوه‌خانه «زرگرآباد» (چراغ‌گاز) توسط میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی راه افتاد و نمایش فیلمی از جنگ روس و ژاپن برنامه افتتاحیه آن بود.
در سال 1286 مهدی روسی‌خان دستگاه پروژکتور را به ایران وارد کرد که فیلم‌های کوتاه 8 تا 9 دقیقه‌ای پخش می‌کرد. رفته‌رفته سالن‌های تئاتر خلوت و به سالن سینما تبدیل می‌شدند.
در سال 1299، خان بابا معتضدی که در فرانسه تحصیل‌کرده بود، هنگام مراجعت با خود دوربینی آورد و توانست منظره‌هایی ضبط کند. او با همین دوربین در سال 1304 از مراسم برپایی مجلس مؤسسان و در سال بعد از تاج‌گذاری رضاشاه نخستین فیلم‌های خبری را به ثبت رساند.
در خلال سال‌های 1286 تا افتتاح نخستین سالن سینما به سبک امروزی در سال 1303 به دست علی وکیلی و در «گراندهتل»، چند سالن از جمله فاروس، بازارچه قوام، ناصرخسرو، دارالفنون، فردوسی و مدرن به نمایش تصویرهای متحرک می‌پرداختند و در شهرهایی همچون شیراز و بوشهر نیز یکی دو سالن چنین فعالیتی را دنبال می‌کردند.
در بیست و نهمین سال ورود سینما به کشور اتفاق مهمی روی داد که می‌توان آن را نقطه عطف تازه‌ای در تاریخ سینمای ایران دانست. در این سال آوانس اوگانیانس (اوهانیان) که در مسکو در رشته سینما تحصیل کرده بود، با همکاری خان‌بابا معتضدی اولین فیلم بلند داستانی را به نام «آبی و رابی» به تصویر کشید که 12 دی‌ماه در «سینما مایاک» تهران روی پرده رفت.
در سال 1310 نیز دومین فیلم با عنوان «انتقام برادر» توسط ابراهیم مرادی در بندر انزلی کلید خورد، اما نیمه‌کاره ماند و به همان شکل در رشت و انزلی به نمایش درآمد. با ورود سینما به زندگی اجتماعی مردم، فیلم‌های خارجی نیز در سینماهای تهران و شهرستان‌ها به نمایش درآمدند. حتی به ابتکار برخی از سینماداران، داستان فیلم‌ها در ورقه‌هایی چاپ می‌شدند و در اختیار تماشاگران قرار می‌گرفتند.
حضور زنان در سالن‌ها هم با تشویق صاحبان سینما بیشتر می‌شد و یک سینما نیز مخصوص زنان افتتاح شد (سینمای تابستانی صنعتی در لاله‌زار). از سوی دیگر به ابتکار خان‌بابا معتضدی میان‌نویس فیلم‌ها به فارسی فیلم‌برداری و در خلال سکانس‌ها مونتاژ شد. در همین حین نخستین نقد فیلم در روزنامه‌های «اطلاعات» و «ستاره جهان» چاپ شدند و نخستین لایحه نمایش‌ها و سینماها از جانب «بلدیه تهران» به تصویب رسید.
با ابداع سینمای ناطق در جهان که پیش از این داستان آن را گفتیم، به تدریج آوازه صدا به سینمای ایران رسید و هنرمندان ایرانی هم به فکر تولید فیلم ناطق افتادند.
در نهایت هم در سال 1332، هنر هفتم در ایران به صورت رنگی ادامه پیدا کرد.