آیین اختتامیه هجدهمین دوره جشنواره کتاب رشد با معرفی ۱۱ اثر برگزیده و ۱۹ اثر شایسته تقدیر با حضور وزیر آموزش و پرورش، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و جمعی از اهالی فرهنگ و دانش در مدرسه تاریخی دارالفنون برگزار شد.
تربیت، مقوله‌ای یکپارچه است
محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش در سخنانی با تأکید بر جایگاه مهم و بی‌نظیر کتاب در فرهنگ قرآنی با بیان اینکه انسان‌ها از مسیر دیدن، شنیدن و اندیشیدن غنی می‌شوند، گفت: «کتاب واجد هر سه عنصر است؛ شنیدن را عمق می‌بخشد، دیدن را غنی می‌کند و اندیشه را پرمحتوا می‌سازد.»
وی ادامه داد: «کتاب به انسان‌ها مجال اندیشیدن و فرصت انتخاب کردن می‌دهد. کتاب با ذهن مخاطب خود مأنوس است و مخاطب را در مقام اندیشه مختار می‌داند، کتاب به استقلال انسان اهمیت می‌دهد.»
حاجی میرزایی با بیان اینکه تمدن با کتاب جان می‌گیرد، تصریح کرد: «اندیشه با کتاب قوت پیدا می‌کند، عرصه جولان کتاب گسترده است، هم می‌تواند روح را صیقل دهد و انسان را غنی کند و هم می‌تواند مسیر زندگی او را در معرض کاستی‌ها قرار دهد.»
وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: «اتفاق مهمی در نظام تعلیم و تربیت در حال شکل‌گیری است که پیام می‌دهد ذهن انسان‌ها مجال ذخیره اطلاعات نیست و در این شرایط انسان باید مجال اندیشیدن و خلاقیت داشته باشد تا بتواند به پرسشگری و نقادی دست یابد.»
حاجی میرزایی خاطرنشان کرد: «نظام تعلیم و تربیت درصدد دانش‌افزایی نیست، بلکه به دنبال باور تمام وجوه شخصیت انسان‌هاست.»
وی ادامه داد: «ما به دنبال محتوایی هستیم که نسل انسان را برای ساختن یک آینده شکوهمند آماده کند. به دنبال کتابی هستیم که انسانی در تراز تمدن نوین اسلامی و سندتحول بنیادین تربیت کند که در این میان نقش سازمان پژوهش یک نقش کلیدی است. مقوله تربیت، یک مقوله یکپارچه است و تفکیک پذیر و تجزیه شدنی نیست.»
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه هدف همه ما ساختن انسانی است که بتواند روی پای خودش بایستد، مدافع ارزش‌های خویش باشد، دچار استیصال و درماندگی نشود و در برابر تغییرات پرشتاب دنیای کنونی استوار و فعال نقش آفرینی کند، گفت: «هیچ تأثیری عمیق تر و پایدارتر از مسیری که از مجال قلم فراهم می‌شود، نخواهد بود. آن‌ها که به آینده روشن می‌اندیشند، به صاحبان قلم احترام می‌گذارند.»
سازمان پژوهش و چهار نقش اساسی
حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی هم در سخنانی با اشاره به برگزاری چهار جشنواره کتاب، فیلم، عکس و محتواهای الکترونیکی از سوی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: «مدیریت رسانه‌های پیام‌رسان مدیریتی حساس است که یکی از آن‌ها مدیریت تدوینی رسانه‌هاست که البته به کتاب درسی به عنوان رسانه رسمی و الزامی اختصاص می‌یابد که در اختیار دانش‌آموزان و خانواده‌ها قرار می‌گیرد تا از طریق یادگیری محتوای آن‌ها دانش‌آموز رشد کند.»
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تأکید کرد: «نقش دوم سازمان پژوهش، ایجاد رغبت و انگیزه در جامعه و انسان‌های توانا برای تولید اثر است. نقش سوم هم نقش ممیزی و انتخاب است که باید توأم با خردورزی و شاخص‌های تعریف شده باشد. آنچه در این جشنواره می‌گذرد، از مصادیق همین نقش محسوب می‌شود که بسیار حساس است.»
ملکی ادامه داد: «در واقع سازمان پژوهش داوری می‌کند که کدام کتاب مناسب است و کدام کتاب مناسب نیست که باید این نقش هم وسعت یابد و هم عمق پیدا کند.»
وی تأکید کرد: «ورود تعداد زیادی از ناشران در این عرصه از شاخص‌های موفقیت ما محسوب می‌شود و این جشنواره بازوی مسئول سازمان در عملیاتی کردن مصوبه ۸۲۸ شورای عالی آموزش و پرورش در سامان‌دهی منابع آموزشی و تربیتی محسوب می‌شود.»
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی افزود: «جشنواره کتاب رشد بیرون از قلمروی قابلیت‌های ماده قانونی ۸۲۸ ، چندان معنا پیدا نمی‌کند و باید طوری برنامه‌ریزی شود که آن قانون یعنی سامان‌دهی منابع آموزشی محقق و اجرایی شود.»
ملکی با اشاره به شکل‌گیری سازمان ملی تربیت کودک در وزارتخانه با هدف توجه جدی به منویات مقام معظم رهبری گفت: «این مسئله برای ما به عنوان سازمان پژوهش یک پیام دارد و آن اینکه یکی از اولویت‌های ما برای سال آتی باید اولویت دادن به تولید و معرفی مواد آموزشی دوره پیش از دبستان باشد.»
وی ادامه داد: «نقش چهارم سازمان پژوهش، نقش ترکیبی است. تولید بسته‌های تربیت و یادگیری را پیش رو داریم و وزیر آموزش و پرورش از سازمان پژوهش به‌حق انتظار دارد که با تولید راهنمای برنامه‌های درسی که قبل از عید به انتها می‌رسد، حرکتش را برای تولید بسته‌های تربیت و یادگیری در سال ۱۴۰۰ آغاز کند. برای آنکه بسته تربیت و یادگیری تولید شود باید هر چهار نقش در کنار یکدیگر قرار بگیرند.»
کارنامه جشنواره هجدهم: 30 اثر برگزیده و شایسته تقدیر
کیومرث جهانگردی، سرپرست معاونت سامان‌دهی منابع آموزشی و تربیتی دفتر انتشارات و فناوری آموزشی و دبیر جشنواره هم با بیان اینکه در هر جشنواره کتاب‌هایی که در طول سال قبل ارزیابی و مناسب شناخته شده‌اند، مورد داوری قرار می‌گیرند، گفت: «طی سال ۱۳۹۸ حدود ۳۴۹۹ کتاب به دبیرخانه جشنواره واصل شد که ۱۴۶۳ عنوان آن مناسب تشخیص داده شد که این کتاب‌ها با توجه به موضوع در ۲۶ گروه، داوری شدند.»
وی افزود: «همه تلاش ما این است تا بستری فراهم کنیم که اگر اولیا و دانش‌آموزان خواستند کتاب مناسب آموزشی تهیه کنند، از مجرای کارشناسی شده اقدام و انتخاب کنند.»
وی با اشاره به عضویت ۱۲1۸ ناشر در سامانه این معاونت، گفت کتاب‌هایی از ۲۷۰ ناشر به هجدهمین جشنواره کتاب رشد راه یافت که در نهایت با تأیید کمیته علمی و هیئت داوران ۱۱ اثر برگزیده و ۱۹ اثر شایسته تقدیر شناخته شدند.»
جهانگردی در ادامه، ابراز خرسندی داوران برای ارائه آثار خوب توسط همکاران فرهنگی، تلفیق علم و فناوری در کتاب‌های امسال، رشد مفاهیم و موضوعات کاربردی، افزایش کتاب‌های حوزه محیط زیست، توجه به اهمیت کشف و تجربه در یادگیری، بیان ساده و روایت‌پژوهانه، افزایش عناوین حوزه کار و فناوری، دست‌ورزی، دانش‌افزایی ، بیان ساده در حوزه مطالعات اجتماعی، تلاش بیشتر مؤلفان برای پرورش انسان پرسشگر و متفکر و پرورش مهارت‌های گفت‌وگو را از مهم‌ترین نکات مثبت جشتواره امسال دانست.»
سهم بالای کتاب‌های ترجمه‌ای نسبت به کتب تألیفی، ارزشیابی مبتنی بر حافظه محوری و ناتوانی کتاب‌ها در ارزشیابی مهارتی، تنوع پایین و تکراری بودن آثار ارسالی، عدم توجه به پرورش مهارت کاوشگری و عدم توجه به آینده پژوهی نیز از نکات منفی مورد اشاره داوران در گروه‌های داوری بود.
اهدای جوایز برگزیدگان
در پایان این مراسم، صاحبان 11 اثر برگزیده این جشنواره جوایز خود را از دست وزیر آموزش و پرورش دریافت کردند.
همچنین قرار شد جوایز پدیدآورندگان 19 اثر تقدیری جشنواره نیز به صورت غیر حضوری به آن‌ها اعطا شود.