چاشنى هاى جلب توجه

عوامل طبیعی
محدوده‌ی توجه یکی از بی‌ثبات‌ترین ویژگی‌های دانش‌آموزان است. به‌طورکلی، دانش‌آموزان محدوده‌ی توجه کمی دارند و حواس آن‌ها به سرعت پرت می‌شود. اما در مواردی، دانش‌آموزان خیلی بیشتر از بزرگ‌سالان می‌توانند تمرکز کنند. برای مثال، به بازی‌های رایانه‌ای فکر کنید. تعداد کمی از بزرگ‌سالان می‌توانند به مدت هشت ساعت بازی کنند، اما این موضوع برای کودکان غیرعادی نیست که زمان زیادی را صرف بازی‌های رایانه‌ای ‌کنند.

محدوده‌ی توجه دانش‌آموزان به عوامل زیادی بستگی دارد. دانش‌آموزان سطوح متفاوتی از توجه دارند. در هر کلاسی ممکن است دانش‌آموزانی باشند که نتوانند‌ توجه خود را بیشتر از یک دقیقه روی موضوع معطوف کنند. برخی دیگر به همه‌ی موضوعات، حتی به موضوعات خشک، با دقت گوش می‌دهند؛ تا جایی که لازم بدانند. بقیه هم بین این دو گروه قرار می‌گیرند.



عوامل بیرونی
عوامل بیرونی نیز در طول روز محدوده‌ی توجه دانش‌آموزان را تعیین می‌کنند. این عوامل بیرونی عبارت‌اند از: خواب کافی، زمان مناسب در روز، سطح گرسنگی، اتفاقاتی که در خانه افتاده و میلیون‌ها مورد دیگر. این تغییر سطح توجه به این دلیل است که دانش‌آموزان در روزهای گوناگون کارهای متفاوتی انجام می‌دهند.

دو عامل طبیعی و بیرونی تا حد زیادی از کنترل معلم خارج‌اند. همچنین، در روزهای مختلف تغییر می‌کنند. اما برای شما به‌عنوان معلم، این بدان معنا نیست که اسیر توجه آن‌ها باشید. فکر کنید شما نمی‌توانید توجه طبیعی دانش‌آموزان و عوامل بیرونی را که روی آن‌ها تأثیر دارند تغییر دهید. در اینجا راهکارهایی وجود دارند که می‌توانید در کلاستان آن‌ها را به‌کار بگیرید تا محدوده‌ی توجه دانش‌آموزانتان را بالا ‌ببرید.

 

۱. دانش‌آموزان را فعال نگه دارید
بعضی از فعالیت‌های کلاسی باعث می‌شوند توجه دانش‌آموزان کم شود؛ برای مثال، سخنرانی‌های دانش‌آموزی یا بلند خواندن  متن درس در طول کلاس.

این فعالیت‌ها در چه چیزی مشترک‌اند؟ در این نمونه‌ها اکثر دانش‌آموزان فعالیتی ندارند.

دلیل اینکه دانش‌آموزان در مواردی که فعالیتی ندارند تمرکزشان کم ‌می‌شود، به همان علت است که همه‌ی ما تمایل داریم وقتی کاری انجام نمی‌دهیم، توجهمان را به چیز دیگر جلب کنیم یا کاری انجام دهیم.

جلب توجه دانش‌آموزان به درس آسان است؛ آن‌ها را فعال نگه دارید. برای مثال، به جای اینکه بنشینید و گفت‌و‌گو کنید، می‌توانید آن‌ها را طبق نظراتشان در گروه‌هایی طبقه‌بندی کنید تا مناظره کنند و هر کدام پنج تا از نکته‌های مهم هم‌کلاسی‌هایشان را یادداشت کنند.

وقتی دانش‌آموزی برای سخنرانی می‌آید، به جای اینکه از دیگر دانش‌آموزان بخواهید فقط گوش کنند، می‌توانید از آن‌ها بخواهید دوستشان را ارزیابی کنند. در آخر، شما می‌توانید با کمی خلاقیت، تمرین‌های بدون فعالیت را به تمرین‌های فعال تبدیل کنید. این موضوع کمک می‌کند حتی کم‌تمرکزترین دانش‌آموزان را در کلاس فعال نگه دارید.‌

 

۲. زمانی که کلاس بدون فعالیت است، انرژی و اشتیاقتان را بالا نگه دارید
اینکه تلاش کنید در تمام مدت کلاس دانش‌آموزان را فعال نگه دارید، شایسته و قابل ستایش است، اما در واقعیت این کار ممکن نیست. به ناچار، زمان‌هایی وجود خواهند داشت که دانش‌آموزان مجبورند بدون هیچ فعالیتی به شما گوش دهند. البته این بد نیست. یادگیری با گوش دادن بدون سروصدا یک مهارت مهم است. در طول این مدت سعی کنید انرژی و اشتیاقتان را بالا نگه دارید. این کار می‌تواند با افکار منحرف‌کننده‌ در سر دانش‌آموزان رقابت کند. اگر بتوانید موضوع درستان را از دیگر افکار موجود در سر دانش‌آموزان جذاب‌تر کنید، آن‌ها احتمالاً با شما همراه می‌شوند.

 

۳. زنگ تفریح داشته باشید
همان‌طور که معلمان برای تجدید قوا به زنگ تفریح نیاز دارند، دانش‌آموزان هم گاهی اوقات برای اینکه توجهشان جلب بماند، در طول کلاس به زنگ تفریح نیاز دارند. مثل همه‌‌ی‌ ما، دانش‌آموزان هم برای تحلیل اطلاعات و تحمل کلاس آستانه‌هایی دارند. اگر در کلاس شما موضوعاتی مطرح شوند که دانش‌آموزان از آن‌ها لذت ببرند، توجه بیشتری نیز نشان می‌دهند تا اینکه موضوعات برای آن‌ها کسل‌کننده باشد. بنابراین، اگر برای طرح درس برنامه‌ریزی می‌کنید و برنامه‌‌ای می‌ریزید که فکر می‌کنید دانش‌آموزان از آن لذت می‌برند، ممکن است به زنگ تفریح احتیاج نداشته باشید، اما اگر با کاری که می‌خواهید انجام دهید، احتمال می‌دهید دانش‌آموزان کسل شوند، فکر خوبی است که در طول کلاس یک زنگ تفریح داشته باشید یا حداقل لحظه‌ای را برای استراحت آن‌ها معین کنید. در این صورت، دانش‌آموزان کمی سرحال‌تر می‌شوند و با انرژی بیشتری کلاس را ادامه می‌دهند.

 

۴. برای لحظه‌هایی که حواسشان پرت می‌شود، برنامه‌ریزی کنید
بعید است در سخنرانی‌ها، حاضران تمام مدت حواسشان به سخنران و موضوع سخنرانی باشد. مردم حتی زمانی که به کنسرت‌ یا بازی‌های مورد علاقه‌شان می‌روند، لحظه‌هایی حواسشان پرت می‌شود. نمایش‌نامه‌نویس‌ها و موسیقی‌دان‌های خوب این موضوع را می‌دانند و بر این اساس کارشان را می‌نویسند. آن‌ها در کارهایشان نشانه‌هایی را برای جلب توجه حاضرانی که حواسشان پرت شده است، به‌کار می‌برند.

به‌عنوان معلم یادتان باشد، حتی اگر توجه دانش‌آموزان کم شد، نشانه‌‌هایی را به‌کار بگیرید و پیام‌هایی بدهید که به دانش‌آموزان هشدار بدهد مطلب مهمی در پیش است. این پیام به سادگی این جمله است: «این مهم است» یا اینکه «این در امتحان خواهد آمد». این جملات به همان اندازه که صدایتان را بلند می‌کنید یا وضعیت بدنتان را تغییر می‌دهید، دقیق و نافذ است.

 

منبع

1.Matthew Johnson(2010). Finding success the first year: a survivor’s guide for new teachers.USA