پایاپای را به پای

قرار است وارد یک بازار شوید؛ نه از آن بازارها که در آن پولی می‌دهید و جنسی می‌خرید بلکه یکی از آن بازارهایی که در قصه‌ها، ذکر خیرشان را شنیده‌اید. از آن بازارهایی که در آن‌ها کالا می‌دهید و در مقابل، کالایی می‌گیرید. بله ... قرار است وارد یک بازار پایاپای شوید؛ یک بازار پر سروصدا، که مثل هر بازار دیگری قوانین و راه‌ و رسم خودش را دارد و باید این قوانین را بدانید تا بتوانید کالاهایتان را جفت‌ و جور کنید. کالاهای این بازار ایرانی هستند؛ چون هوپا که شما را به این بازار دعوت می‌کند، تلاش کرده است که ویرایش این بازی محبوب، از نسخه اصلی‌اش که به Pit معروف است، ضمن حفظ جذابیت‌هایش، رنگ و بویی از بازارهای ایرانی را به همراه داشته باشد. برای همین، کالاهایی که در این بازار با آن‌ها سروکار خواهید داشت عبارت‌اند از: جام طلا، نیشکر، پیه‌سوز، انار، ظروف مسی، پسته، فرش و زعفران.

در این بازار با ۹ کالا وارد می‌شوید که ممکن است از چند نوع تشکیل شده باشند؛ مثلاً ۳‌تا انار و ۲‌تا فرش و ۲‌تا پسته و ۲‌تا زعفران. به‌عنوان تاجر، در این بازار باید سعی کنید که همه ۹ کالایتان را یک‌شکل کنید؛ مثلاً هر ۹‌تا انار شود یا زعفران یا ... .
 اینکه زنگ باز شدن بازار و برنده شدن یک تاجر چگونه نواخته می‌شود، با توجه به دفترچه راهنمای بازی این‌گونه است:

کارت‌های بازی ۸ دسته ۹‌تایی هستند که روی هر دسته، تصویر یک کالا وجود دارد. به تعداد بازیکن‌ها، دسته‌های مختلف کالا را انتخاب کنید و بقیه کارت‌ها را کنار بگذارید. برای مثال، سه نوع کالا برای سه بازیکن. کارت‌های انتخاب شده را بُر بزنید و بین بازیکن‌ها تقسیم کنید؛ به‌طوری که به هر بازیکن ۹ کارت برسد. بعد از اینکه همه بازیکن‌ها کارت‌هایشان را طوری که دیگران نبینند مرتب کردند، یک نفر زنگ شروع بازی را می‌زند.

برنده بازی کسی است که زودتر از همه ۹ کارتش را یک‌دست کند؛ مثلاً همه ۹ کارتش زعفران باشد. در این صورت، او زنگ را می‌زند و آن دور تمام می‌شود. برای اینکه بازیکن‌ها کارت‌های دست خودشان را یک شکل کنند، باید کارت‌هایی را که لازم ندارند، بدون اینکه کسی تصویر آن‌ها را ببیند، با دیگران تعویض کنند. برای این کار، تعدادی را که می‌خواهند تعویض کنند در دست خود می‌گیرند و تعداد آن کارت‌ها را با صدای بلند می‌گویند؛ مثلاً فرد دو کارت فرش خود را می‌خواهد با دو کارت دیگر عوض کند؛ به امید اینکه دو کارت انار به دست آورد. پس می‌گوید: دو، دو، دو، ... تا بالاخره یک نفر دیگر هم بگوید: دو ... هیچ‌کدام از این دو نفر تصویر کارت‌های طرف مقابل را نمی‌دانند ولی می‌توانند کارت‌هایشان را عوض کنند و اگر تصویر را دیدند و برایشان مناسب بود، نگهش می‌دارند ولی اگر مناسب نبود، دوباره بدون اینکه کسی آن را ببیند، با گفتن تعداد کارت‌هایی که می‌خواهند تعویض کنند، به مبادله ادامه می‌دهند. این مبادله‌ها آن‌قدر ادامه می‌یابند که یک نفر ۹ کارت کالای یک‌‌شکل درست کند و زنگ را به صدا درآورد.

هر کدام از کالاها ارزش مشخصی دارند که به‌صورت عدد در گوشه کارت نوشته شده است. به این ترتیب، می‌توان سقف امتیازی برای بازی در نظر گرفت. امتیازی که برنده در هر دور بازی به دست می‌آورد، برای او ثبت می‌شود و دور بعدی بازی آغاز می‌گردد. بازی زمانی به پایان می‌رسد که یکی از بازیکن‌ها به امتیاز تعیین‌شده رسیده باشند.

  اگر کنجکاو سر زدن به این بازار هستید تا خودی نشان دهید و سروصدای این بازار را از نزدیک بشنوید، می‌توانید این بازی را از بخش‌ بازی‌های رومیزی بسیاری از کتاب‌فروشی‌ها یا با سر زدن به صفحه اینستاگرام هوپا تهیه کنید. البته ناگفته نماند که وقتی جعبه بازی را باز می‌کنید، با دو شخصیت داروغه و امین‌التجار روبه‌رو می‌شوید. نسخه دیگری از این بازی را می‌توانید با این دو تجربه کنید که در راهنمای بازی، نقش آن‌ها برای شما توضیح داده شده است.

با این بازی می‌توانید هیجان را در دور هم نشستن‌های خانوادگی و دوستانه تجربه کنید. همچنین، این بازی می‌تواند بسترهای یادگیری مناسبی را برای کلاس‌های درس مدرسه‌ای که می‌خواهد زندگی کردن را به دانش‌آموزان یاد دهد، ایجاد کند.

معلم کلاس می‌تواند دانش‌آموزان را در چند بازار گروه‌بندی کند و برنده‌های هر گروه در مرحله بعد با یکدیگر بازی کنند. این بازی فرصت‌هایی برای کسب مهارت‌های شنیدن و دیدن و مهارت‌های ارتباطی که از لازمه‌های هر داد و ستدی است، ایجاد می‌کند. همچنین، معلم می‌تواند بچه‌های کلاس را برای طرح پرسش‌هایی درباره کالاهای روی کارت‌ها تشویق و همراهی کند؛ مثلاً اینکه زعفران چیست و چه کاربردهایی دارد، در کجا پرورش داده می‌شود، قیمت آن در بازار واقعی چقدر است،‌ تاریخچه زعفران در کشور ما چگونه است، کشور ما در زمینه تولید زعفران در دنیا چه جایگاهی دارد، و بسیاری سؤالات دیگر که می‌توانند به تولید محتوا بینجامند؛ از ارائه کنفرانس و تماشای فیلم تا نوشیدن چای یا شربت زعفرانی. در مورد سایر کالاهای این بازی نیز می‌توان چنین رویکردی اتخاذ کرد. همچنین، دانش‌آموزان می‌توانند کارت‌های این بازی را به سایر کالاهای مورد توجه خود مانند تابلوهای نقاشی و جواهرات و ... تعمیم دهند و خودشان کالاهای جدیدی به بازار خویش اضافه کنند. علاوه بر این‌ها، معلم می‌تواند با طرح پرسش‌هایی، فضای گفت‌وگو  خلق کند تا دانش‌آموزان با نگرش یکدیگر در تصمیم‌گیری‌هایشان آشنا شوند؛ سؤال‌هایی مانند:

• با دیدن کارت‌هایتان، در ابتدای بازی تصمیم گرفتید کدام کالا را تصاحب کنید؟

• آیا کالایی که در ابتدا برای تصاحب کردنش شروع به مبادله کردید، همان کالایی بود که در آخر بازی تصاحبش کردید؟  اگر برنامه‌تان را در هنگام بازی تغییر داده‌اید، توضیح دهید که چرا این کار را کردید؟

• آیا انتخاب کالایی که می‌خواستید برای مبادله برگزینید، سخت بود، آیا می‌توانید به چنین مثال‌هایی در زندگی واقعی اشاره کنید؟

و سؤالات این چنینیِ دیگر که می‌توانند تمرینی برای مهارت فراشناخت باشند. در مجموع، چنین فعالیت‌هایی ممکن است به تلفیق بازی با درس‌هایی چون علوم، هنر، تاریخ و علوم اجتماعی و مهارت‌های زندگی منجر شوند. بازی پایاپای می‌تواند به‌عنوان مدل‌سازی ساده‌ای از فضای بورس و آشنایی با مفاهیمی همچون ریسک کردن و سرمایه‌گذاری و شم شناخت کالای سودآور کمک‌کننده باشد.

بازی‌ها قدرت آن را دارند که زبان مشترکی برای کلاس درس مدرسه زندگی باشند؛ به شرط اینکه صدایشان را بشنویم. امیدواریم از مبادله امن کالاهایتان در بازار پایاپای لذت ببرید!