طراحی و ترسیم نقشه مفهومی با نرم‌افزار IMindMap
این نرم‌افزار۲ به معلم و دانش‌آموزان کمک می‌کند تا بتوانند نقشه‌های ذهنی و مفهومی خود درباره مطالب زیست‌شناسی، مانند: طبقه‌بندی‌ها را با توجه به ویژگی‌های کاربردی نرم‌افزار به آسانی و با سرعت و به‌صورت «تعاملی» و «خلاقانه» طراحی کنند.
نحوه طراحی نقشه‌های مفهومی
۱. از طریق این مسیر در برنامه، می‌توان از قالب‌های نمونه برای طراحی نقشه مفهومی استفاده، یا فایلهای طراحی شده قبلی را دوباره مشاهده کرد. می‌توان برای مفهوم اصلی در نقشه‌های مفهومی، از تصاویر و اشکال مختلف براساس نیاز استفاده کرد (شکل ۱).
Maps-New Mind Map-…
شکل ۱. استفاده از تصاویر و اشکال متفاوت
۲. ابتدا مفهوم اصلی (مانند گیاهان) را مشخص می‌کنیم و می‌نویسیم و بعد از آن، براساس اهداف آموزشی و با کمک ابزار رسم که در مرکز هر مفهوم نشان داده می‌شود، اقدام به طراحی نقشه مفهومی می‌کنیم. طراحی نیز فقط با حرکت کلیک چپ به آسانی امکان‌پذیر است (شکل ۲).
شکل ۲. طراحی نقشه مفهومی با حرکت کلیک چپ
ارتباط‌ها و شاخه‌هایی که برای مفاهیم رسم می‌شوند، در هر لحظه به آسانی توسط معلم و دانش‌آموزان برای تکمیل شدن قابل تغییر هستند.
۳. درطراحی تعداد مفاهیم و ارتباطات آن‌ها هیچ محدودیتی وجود ندارد و این کار با توجه به حجم مطالب درسی و نیاز دانش‌آموزان تکمیل می‌شود.
۴. دیگر ویژگی مهم نرم‌افزار، امکان اضافه کردن فایلهای مختلف مانند: فیلم‌های آموزشی، تصاویر مختلف، صوت، نرم‌افزارهای ویندوزی و فلش و غیره به هرکدام از مفاهیم در نقشه مفهومی است. این ویژگی باعث ایجاد خلاقیت و تعاملی کردن نقشه مفهومی می‌شود و بر جذابیت و چندمنظوره بودن آن در یادگیری می‌افزاید. این ویژگی جالب با کلیک کردن روی هر مفهوم طبق تصویر قابل دسترسی است (شکل ۳).
شکل ۳. امکان افزودن فایلهای متفاوت به مفاهیم
۵. طراحی و ترسیم تعاملی نقشه‌های مفهومی متنوع براساس موضوعات درسی به آسانی امکان‌پذیر است. این نرم‌افزار امکان همکاری مشارکتی معلم و دانش‌آموزان را برای تکمیل نقشه‌ها، فراهم می‌کند (شکل ٤).
شکل ۴. مراحل ترسیم نقشه مفهومی
۶. در پایان، طراحی نقشه‌های مفهومی می‌توان از آن خروجی‌های مختلف دریافت کرد و در جاهای مختلف به کار برد (شکل ٥).
شکل ۵. گرفتن خروجی‌های متفاوت از نقشه ترسیم شده.
نرم‌افزار معرفی شده در این نوشتار با داشتن ابزارها و ویژگی‌های جالب و کاربردی، مانند: قابلیت افزودن فایلهای آموزشی مختلف به هر بخش از نقشه مفهومی، امکان مشارکت گروهی معلم و دانش‌آموزان در تکمیل نقشه‌های مفهومی درس زیست‌شناسی را به‌صورت تعاملی و خلاقانه طی فرایند آموزشی و یادگیری فراهم می‌کند. طراحی و ترسیم نقشه‌های ذهنی و مفهومی با این برنامه به‌صورت نامحدود و به آسانی ممکن است.
پی‌نوشت‌ها
۱. سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی آذرماه ۱۳۹۰.
۲. دسترسی به نرم‌افزار مذکور از روش‌های زیر به آسانی امکان‌پذیر است:
• ایمیل نگارنده: mus.sa۹۲@yahoo.com
• سایت محتواها و نرم‌افزارهای آموزشی و کاربردی: www.amuzeshikarbordi.sellfile.ir