طرح تحوّلی کنترل وزن و چاقی در دانش‌آموزان با رویکرد ترویج سبک زندگی فعال و سالم

شیوع اضافه‌وزن و چاقی دانش‌آموزان به‌عنوان یک خطر و زمینه‌ساز بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، مشکلات قلبی ـ عروقی، عوارض روانی و اجتماعی و ... طی دهه‌های اخیر در بسیاری از کشورها به مرز هشداردهنده‌ای رسیده است. در سال 1394 مطالعه کاسپین در ایران نشان داد که حدود 21 درصد کودکان و نوجوانان در سنین 7 تا 18 ساله کشور دچار چاقی هستند. طبق پایشی که در سال 96 در وزارت آموزش‌وپرورش انجام گرفت نیز حدود 27 درصد دانش‌آموزان دارای اضافه‌وزن و چاقی بودند.

عوامل زمینه‌ای و محیطی در جامعه، مدرسه و منزل و همچنین عادات رفتاری، نوع تغذیه و سبک زندگی والدین تأثیرات تعیین‌کننده‌ای در ایجاد اضافه‌وزن و چاقی دانش‌آموزان دارد.

بدیهی است شکل‌گیری عادات صحیح و سبک زندگی سالم و فعال در سنین پایین‌تر به مراتب ساده‌تر و پایدارتر از اصلاح عادات نادرست در سنین بالاتر خواهد بود. از این‌رو لازم است اقدامات زیربنایی برای پیشگیری و کنترل هر چه زودتر اضافه‌وزن و چاقی از سنین دانش‌آموزی انجام شود. بنابراین با توجه به سبک زندگی خانواده‌ها، لزوم برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های مداخله‌ای در جهت افزایش فعالیت بدنی دانش‌آموزان و همچنین افزایش آگاهی در مورد لزوم تحرک بدنی و رعایت اصول تغذیه‌ای به منظور افزایش سطح سلامتی و پیشگیری از عوارض چاقی برای این طیف سنی در سطح مدارس ضروری است.

بر همین اساس، معاونت تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش‌وپرورش، اجرای طرح تحولی «کنترل وزن و چاقی دانش‌آموزان با رویکرد ترویج سبک زندگی فعال و سالم» را در سال تحصیلی 1400 ـ 1399 در دستور کار خویش قرار داده است. در این طرح به منظور شناسایی و مشاوره دانش‌آموزان دارای اضافه‌وزن و چاق و همچنین افزایش آگاهی سایر دانش‌آموزان، شاخص‌های قد و وزن و نمایه توده بدنی کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر در تمام دوره‌های تحصیلی، اندازه‌گیری و مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. وضعیت دانش‌آموز و توصیه‌های آموزشی در زمینه‌های تغذیه، سلامت روان، عادات رفتاری و فعالیت بدنی و همچنین لینک دریافت اطلاعات و توصیه‌های بیشتر از طریق پیام کوتاه به اولیای دانش‌آموز ارسال و محتوا و بسته‌های آموزشی و توصیه‌ای در قالب کلیپ، انیمیشن، موشن‌گرافی، پوستر، بروشور و ... از طریق شبکه‌های اطلاع‌رسانی عمومی، شبکه‌های مجازی و مدارس ارائه خواهد شد. دانش‌آموزانی که دارای کم‌وزنی یا چاقی هستند نیز به مراکز جامع سلامت معرفی می‌شوند. نظارت، پیگیری، مداخلات و مشاوره‌های مستمر درخصوص تغذیه سالم و انجام فعالیت‌های حرکتی در داخل و خارج از مدرسه با مشارکت جدی والدین و همکاران مدرسه به منظور کنترل، اصلاح و استمرار سبک زندگی سالم و فعال نیز ادامه خواهد داشت تا بتوان با افزایش آگاهی و بهبود نگرش در دانش‌آموزان، آن‌ها را در گرایش به داشتن سبک زندگی سالم و فعال ترغیب کرد.

وزارت آموزش‌وپرورش با اجرای این طرح به دنبال دستیابی به دستاوردهایی از قبیل پیشگیری، کنترل و کاهش آمار اضافه‌وزن و چاقی دانش‌آموزان کشور، افزایش دانش‌آموزان دارای وزن مطلوب، افزایش سطح سلامتی، کاهش هزینه‌های ناشی از درمان بیماری‌های غیرواگیر مرتبط با چاقی و کاهش مرگ‌ومیر ناشی از آن در آینده کشور از طریق اصلاح سبک زندگی و ترویج آن در خانواده‌هاست.