چرایی استفاده از روبریک
روبریک به یاددهندگان کمک می‌کند:
• بازخوردهایی را در اختیار یادگیرندگان قرار دهند که واضح و مشخص هستند و بر راهکارهایی برای بهبود یادگیری متمرکز شوند.
• انتظارات دقیق از ارائه تکالیف را نشان دهند. این ویژگی سبب می‌شود یادگیرندگان بتوانند به‌جای حدس‌زدن درباره آنچه معلم می‌خواهد، بر انجام صحیح تکلیف و آموزش‌ها متمرکز شوند.
• یادگیری یادگیرندگان کلاس را به‌طور دقیق ارزیابی و سنجش کنند.
• دانش‌آموزان را به خودارزیابی و خودتصحیحی هدایت کنند.
• در زمان ارزشیابی و سنجش یادگیرندگان صرفه‌جویی شود تا یاددهنده زمان بیشتری را صرف آموزش و تدریس کند.
همچنین، روبریک به یادگیرندگان نیز کمک می‌کند درباره یادگیری خود و هم‌سالانشان تأمل کنند و برای رسیدن به سطح یادگیری مطلوب، تغییرات آگاهانه‌ای ایجاد کنند.
انواع روبریک
براساس نحوه تنظیم روبریک و پاسخ‌های یادگیرندگان، می‌توان دو نوع روبریک را در نظر گرفت:
تحلیلی2: روبریک تحلیلی ابعاد مختلف عملکرد را بیان می‌کند و برای هر بعد رتبه‌بندی مشخصی ارائه می‌دهد. در روبریک، پاسخ‌های یادگیرندگان به بخش‌های معنادار کیفی شکسته می‌شود و نمره‌گذاری براساس این بخش‌ها انجام می‌گیرد.
کل نگر3 (جامع): روبریک کل‌نگر ویژگی‌های کلی محتوا یا تکلیف را توصیف می‌کند و امتیازی واحد ارائه می‌دهد. در اینجا پاسخ یادگیرندگان به چند بخش تقسیم نمی‌شود و ارزیابی پاسخ به‌صورت کلی، در طیفی از نمره‌گذاری دو وضعیتی (شایسته است یا هنوز به شایستگی نرسیده‌است) یا نمره‌گذاری سه وضعیتی (به شایستگی نرسیده، شایسته است و بالاتر از حد انتظار است) قرار می‌گیرد.
روبریک چهار ویژگی اساسی دارد:
• شرح تکلیف؛ توصیفی از وظایفی که انتظار می‌رود یادگیرندگان آن را انجام دهند.
• مقیاس (امتیازدهی)؛ سطح تسلط را توصیف می‌کند (مثلاً بیشتر از انتظار، انتظار را برآورده می‌کند، انتظار را برآورده نمی‌کند.)
• مؤلفه یا بعد؛ یادگیرندگان برای تکمیل تکالیف و وظایف (برای مثال، انواع مهارت‌ها و دانش) باید در آن‌ها شرکت کنند.
• شرح کیفیت عملکرد (توصیف‌کننده عملکرد) مؤلفه‌ها و ابعاد در هر سطح تسلط.
تهیه و تنظیم روبریک
1. انتظارات و عملکرد مدنظر را مشخص کنید.
2. ویژگی‌های تکالیف ارائه‌شده را مشخص کنید. آنچه قرار است یادگیرندگان (مهارت‌ها، دانش و رفتارها) نشان دهند، چیست؟ (مؤلفه‌ها و ابعاد).
3. مشخص کنید چگونه باید سطح تسلط برای هر مؤلفه یا عملکرد را مشخص کنند. تصمیم بگیرید برای هر سطح چه امتیازی باید اختصاص یابد (مقیاس).
4. ویژگی‌های عملکردی هر مؤلفه را برای هر سطح شرح دهید (توصیف عملکرد).
5. روبریک را در اختیار همکاران و یادگیرندگان قرار دهید و بازخوردها را بررسی کنید. در صورت نیاز تغییرات لازم را انجام دهید (بازنگری).
جمع‌بندی
روبریک به یاددهنده کمک می‌کند با دقت درباره آنچه باید تدریس شود فکر کند و نسبت به آنچه یادگیرندگان باید یاد بگیرند، منتقد باشد.
روبریک‌ها می‌توانند از نظر عملکردی، برای یادگیرنده، یاددهنده، کارشناسان آموزشی، مدیران آموزشی و دیگران استانداردها و انتظاراتی را مشخص کنند. همچنین، فرصت‌هایی برای بازخورد و یادگیری مستمر فراهم کنند. جایگاه روبریک در آموزش انکارنشدنی است. روبریک روش خوبی را به یادگیرندگان ارائه می‌دهد تا آنچه را می‌دانند نشان دهند. همچنین، به یادگیرندگان کمک می‌کند دریابند آیا آنچه فکر می‌کنند می‌دانند، صحیح است یا نه، و این راهی دیگر برای تقویت یادگیری آن‌هاست.
پی‌نوشت‌ها
1. Rubric
2. analytic
3. holistic
منابع
1. Reddy, Y., & Andrade, H. (2010). A review of rubric use in higher education. Assessment & Evaluation In Higher Education, 35(4), 435-448.
2. Lauren N. Jescovitc, Emily E. Scott, Jennifer H. Doherty, Mary Pat Wenderoth, Mark Urban-Lurain & Kevin C. Haudek. (2019). Deconstruction of holistic rubrics into analytic rubrics for large-scale assessments of students’ reasoning of complex science concepts . practical assesment, research&evalution, 1-2.
3. Dawson, P. ( 2015). Assessment rubrics: towards clearer and more replicable design, research and practice Phillip. Assessment & Evaluation in Higher Education. 42 (3): 347-360
4. Panadero, E. Jonsson, A .(2013). The use of scoring rubrics for formative assessment purposes revisited: A review Educational Research Review. 9: 129–144.
5. Stevens, D,D. Levi, A, J. (2005).Introduction to Rubrics: an assessment tool to save grading time, convey effective feedback, and promote student learning,Sterling(USA),Stylus Publishing.
6. The center for teaching and learning. Berkeley university. https://teaching.berkeley.edu/ resources/assessment-and-evaluation/design-assessment/rubrics