آینده بدون عمو

دوستان و همراهان خوب نوجوان و جوانم سلام. در این روزهای کرونایی برای شما، خانواده‌ها و همه هم‌وطنان عزیزم آرزوی سلامتی دارم. نوجوان و جوان؛ چه موضوع خوبی است برای نوشتن! شما حتماً خوب می‌دانید که نوجوانان و جوانان هر جامعه در آینده مهم‌ترین عامل توسعه و پیشرفت آن جامعه هستند. بله؛ واقعیت این است که در دهه‌های اخیر نرخ رشد نفوس در ایران شیبی منفی داشته و زنگ خطر پیر شدن ایران به صدا درآمده است. گزارش «مرکز آمار ایران» در سرشماری‌های نفوس و مسکن در سال‌های 1380 تا 1399 بیانگر آن است که نرخ رشد جمعیت از نیمه دوم دهه 1380 به بعد رو به‌کاهش است؛ گزارشی که پایه اصلی آن «روش ریاضی» است. بدین سبب هم در این نوشته پیش‌بینی جمعیت و طریق محاسبات ریاضی آن موضوع بحث اصلی ماست. پیش‌بینی جمعیت فرایندی است که جمعیت‌شناسان با استفاده از آن جمعیت آینده را پیش‌بینی می‌کنند. یکی از روش‌های مرسوم پیش‌بینی جمعیت روش ریاضی است که با آن آهنگ رشد جمعیت کشور را به‌دست می‌آورند. رابطه اصلی پیش‌بینی جمعیت با فرمول ریاضی به صورت تساوی زیر است: Pt+n=pt(1+r)n که در آن، Pt+n: جمعیت در سرشماری دوم، Pt: جمعیت در سرشماری اول، n: فاصله بین دو سرشماری و r: نرخ رشد سالانه جمعیت (که اساس محاسبات قرار می‌گیرد.)

در یک مثال غیرواقعی، فرض کنید جمعیت بین دو سرشماری با 1=n از 2000 نفر به 3000 نفر رسیده است. می‌خواهیم محاسبه کنیم نرخ رشد چند درصد است.

بنابراین: نفر 3000=Pt+n، نفر 2000= Pt

یا 50 درصد. یعنی درصد رشد جمعیت نسبت به وضعیت قبل 50% رشد کرده است. و در مثالی واقعی، براساس نتایج سرشماری عمومی و نفوس مسکن ایران، جمعیت کشور ما در سال‌های 1385 تا 1390، از 70495782 به 75149669 رسیده است. پس نرخ رشد جمعیت با این محاسبات برابر است با:

با استفاده از ماشین حساب ریشه پنجم 06601/1 را حساب می‌کنیم: r=1- 01287/1 و r= 01287/0

به عبارت دیگر، درصد رشد 100×01287/0 برابر 287/1 یا 29/1 درصد است. طبق گزارش مرکز آمار و سرشماری؛ از سال 1380 تا 1399، درصد نرخ رشد جمعیت در کشور به صورت زیر است:

80 تا 85 نرخ رشد 21/1 درصد. 85 تا 90 نرخ رشد 29/1 درصد. 90 تا 95 نرخ رشد 19/1 درصد و پیش‌بینی نرخ رشد از 95 تا 400، 96/0 درصد است. بچه‌ها به این موضوع فکر کنید: در این روزگار که اکثر خانواده‌ها تک‌فرزندی شده‌اند، اگر این قاعده به همین شکل ادامه پیدا کند، در آینده خبری از عمو، عمه، دایی، خاله و ... نخواهد بود و این‌ها انسان‌های ناشناخته‌ای خواهند بود.

- خبر

طی نظرسنجی از مخاطبان مجله برهان ریاضی متوسطه اول، اکثراً خواهان تغییری در لوگوی مجله بودند. لذا با احترام به نظر خوانندگان محترم از این شماره این تغییر ایجاد و جای برهان با ریاضی عوض شده است.

- و اما:

- 8 آبان 1359 روز نوجوان و بسیج دانش‌آموزی؛ روزی است که محمدحسین فهمیده دانش‌آموز بسیجی 13 ساله در منطقه عملیاتی خرمشهر در مقابله با تانک‌های عراقی به شهادت می‌رسد، با عمل شجاعانه محمد حسین، تانک‌های دیگر عراقی گمان می‌کنند که مورد حمله نیروهای ایرانی قرار گرفته‌اند و عقب‌نشینی می‌کنند.

- 13 آبان 1357، روز ملی مبارزه با استکبار جهانی و روز دانش‌آموز؛ روزی است که تعداد زيادی دانش‌آموز که برای اعتراض به حکومت پهلوی در دانشگاه تهران جمع شده بودند توسط مأموران حکومت شاه هدف گلوله قرار گرفتند و به شهادت رسیدند...

- و روز 24 آبان، روز کتاب، کتاب‌خوانی و کتابدار است که برای رشد فرهنگ کتابخوانی و اهمیت و ارزش کتاب به نام روز کتاب نام‌گذاری شده است.

این روزها را گرامی می‌داریم.