اشاره
اگر معلم بتواند در کنار تخصص و تجربه‌ای که در یک زمینه خاص مثلاً علوم تجربی، جغرافیا و ... دارد، شخصاً اقدام به تولید محتواهای آموزشی به‌صورت الکترونیکی کند، در این صورت تدریس و آموزش او برای دانش‌آموزان با تلفیق تخصص معلم و مهارت تولید محتوای الکترونیکی، مزیت‌های مؤثری به همراه خواهد داشت، از جمله: بهینه‌سازی تخصص خود با تولید محتواهای آموزشی الکترونیکی و ورود به دنیای آموزش نوین، افزایش کیفیت و جذابیت یادگیری فراگیران با تولید چندرسانه‌ای‌های متناسب و بومی، جلب مشارکت دانش‌آموزان، یادگیری عمیق و جذاب و ...
از این‌رو در این نوشتار، نحوه تولید محتواهای آموزشی الکترونیکی معلم‌ساخته و خلاقانه با کمک نرم‌افزار فلش که یکی از بهترین نرم‌افزارها در حوزه تولید برنامه‌ها و چندرسانه‌هاست ارائه می‌شود. با معرفی بخش‌ها و ابزارهای اصلی این نرم‌افزار، معلم می‌تواند محتواهای تدریس و آموزش خویش را براساس نیاز و شرایط و مشکلات خاص دانش‌آموزانش در کمترین زمان ممکن، طراحی و تولید کند.
طراحی و تولید محتوای آموزشی الکترونیکی خلاقانه و تعاملی درس جغرافیا با نرم‌افزار Adob Flash Professional CC
نرم‌افزار فلش از بین نرم‌افزارهای مختلف تولید چندرسانه‌ای‌ها و برنامه‌ها با داشتن قابلیت‌های جالب می‌تواند در طراحی و تولید انواع محتواهای آموزشی الکترونیکی و خلاقانه و بهبود تدریس و آموزش، کمکی شایان و قابل توجه باشد. در ادامه، برخی از ویژگی‌های کاربردی نرم‌افزار فلش برای تولید محتوای الکترونیکی ارائه می‌شود.
1. امروزه استفاده از ابزارهای الکترونیکی مانند تلفن‌های همراه و رایانه‌ها و ... افزایش یافته است. یک ویژگی بسیار کاربردی نرم‌افزار فلش این است که می‌توان از محتواهای ساخته‌شده، خروجی‌های مختلف برای دستگاه‌های اندرویدی و آی او اس و ویندوز و فلش ایجاد کرد که این ویژگی به معلم و دانش‌آموزان کمک می‌کند تا از محتواهای تولیدی خودشان در تلفن‌های همراه هوشمند و رایانه‌ها و تبلت‌ها و فضاهای مجازی و در قالب روش‌های تدریسی چون آموزش معکوس و ... به آسانی استفاده کنند. در ابتدای اجرای برنامه می‌توان نوع خروجی برنامه را انتخاب کرد. البته این کار را بعداً هم می‌توان در تنظیمات برنامه انجام داد. (تصویر 1)
2. بعد از آن، صفحه اصلی نرم‌افزار نمایش داده می‌شود که همه فعالیت‌ها و طراحی برنامه‌ها در این صفحه اصلی سفید‌رنگ انجام می‌شود. البته می‌توان رنگ زمینه این صفحه را براساس نیاز تغییر داد. در پایین صفحه، خط زمان1 قرار دارد که تمامی فریم‌ها را نمایش می‌دهد و با انتخاب هر فریم، اجزای آن (عناصر و تصاویر و محتوایی که ما در آن فریم طراحی کرده‌ایم) در صفحه اصلی برای اعمال تغییرات لازم نمایش داده می‌شوند. باید توجه داشت که در هر لحظه یک فریم انتخابی ما در صفحه اصلی نمایش داده می‌شود. (تصویر 2).
3. به‌طور کلی با نرم‌افزار فلش می‌توان به دو روش کلی برنامه و محتواهای الکترونیکی تولید کرد:
الف) ساده‌ترین روش این است که اجزا و عناصر لازم (شکل‌ها، خطوط، متن و ...) را در فریم‌های مختلف موجود در تایم‌لاین طراحی کنیم تا به‌صورت متوالی و پشت سر هم نمایش داده شوند، مانند نمایش چرخه آب در طبیعت و بارش باران به‌‌طوری‌که در فریم اول کوه و دریا ترسیم شود و در فریم‌های بعدی ابر و خورشید اضافه شود و در فریم‌های بعدی هم قطرات برف و باران ترسیم شود. زمانی‌که برنامه را اجرا می‌کنیم تمامی این مراحل پشت سر هم اجرا خواهند شد (تصویر 3).
در این روش، اجزای طراحی‌شده در فریم‌های مختلف به‌صورت انیمیشن پشت سر هم نمایش داده می‌شوند. مثلاً در تصویر بالا، چرخه آب با تابش پرتوهای نور خورشید و بخارشدن آن‌ها و سپس بارش قطرات برف و باران نمایش داده می‌شوند.
ب) در روش دوم از کدنویسی و تابع‌های ریاضی مختلف نرم‌افزار برای ساخت محتواها استفاده می‌شود که با تسلط یافتن بیشتر می‌توان از این بخش جذاب و کامل نیز برای خلق محتواهای پیچیده‌تر و کامل‌تر بهره برد. دسترسی به بخش کدنویسی هر قسمت با فشردن کلید «fg» یا از مسیر تصویر بعدی امکان‌پذیر می‌شود (تصویر 4).window-Action
4. ویژگی مهم نرم‌افزار برای تولید محتوا این است که طراحی بخش‌های مختلف با کمک نوارابزار2 نرم‌افزار انجام می‌گیرد، از جمله رسم اشکال هندسی، متن و .. که با کلیک چپ ماوس به آسانی انجام می‌شود. با انتخاب هر ابزار، خصوصیات3 آن نمایش داده می‌شود. برای مثال می‌توان اندازه و رنگ و شکل یک خط یا چندضلعی و ... را براساس نیاز مفاهیم تدریس معلم تغییر داد. دسترسی به نوارابزارها از طریق مسیر زیر و تصاویر زیر امکان‌پذیر است (تصاویر 5، 6 و 7).
با توجه به تصویر 6، به آسانی می‌توان محتواهای مورد نظر را با ابزارهای ترسیم و رنگ‌آمیزی نرم‌افزار به‌صورت تعاملی و خلاقانه ایجاد و انیمیشن یک مفهوم جغرافی و ... را تولید کرد.
بنابراین با طراحی و قرار دادن اجزای مختلف (تصاویر، اشکال هندسی، متن‌ها، صداها و ...) در فریم‌ها براساس طراحی آموزشی و تدریس موضوعات توسط معلم و فشار دادن هم‌زمان کلیدهای اینتر و کنترل در صفحه‌کلید رایانه، محتوای مورد نظر به ترتیب از اول تا آخر نمایش داده می‌شوند و در هر لحظه می‌توان با مشاهده و مرور بخش‌ها، ایرادات موجود را رفع کرد.
بعد از طراحی و ساخت محتواهای آموزشی متناسب و دلخواه توسط معلم، می‌توان از طریق مسیر زیر در نرم‌افزار یا طبق تصویر 8، تنظیمات مربوط به محتوا و خروجی از جمله نام محتوا، آیکون برنامه، رمز‌گزاری محتوا و ... را انجام داد:
File/Publish
Settings
جمع‌بندی
نرم‌افزار ادوب فلش با داشتن ویژگی‌ها و امکانات و ابزارهای مختلف برای ترسیم آسان اشکال هندسی (دایره و چندضلعی، خطوط و ...)، نوشتن متن‌ها و وارد کردن تصاویر و ... و همچنین امکان کدنویسی در تولید محتواهای خلاقانه و جذاب درس جغرافیا کمک زیادی به معلم می‌کند. محتواها و نرم‌افزارهای ساخته‌شده، قابل اجرا در تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت‌ها و رایانه‌ها هستند و در واقع از خروجی‌های مختلفی پشتیبانی می‌کنند و معلم می‌تواند با یک بار تولید محتوا، از آن خروجی‌های مختلف دریافت کند که این امر باعث می‌شود ضمن استفاده معلم از آن‌ها در تدریس، آن‌ها را برای استفاده در خانه به دانش‌آموزان ارائه دهد. از طرف دیگر با پیگیری‌های بیشتر می‌توان از کدنویسی هم برای طراحی و تولید محتواهای پیچیده‌تر و جذاب‌تر و کارآمد‌تر آموزشی استفاده کرد.
دسترسی به نرم‌افزار مذکور از روش‌های زیر به آسانی امکان‌پذیر است:
1. ایمیل نگارنده: mus.sa @yahoo.com
2. سایت محتواها و نرم‌افزارهای آموزشی و کاربردی: www.amuzeshikarbordi.sellfile.ir
پی‌نوشت‌ها
1. Timeline
2. Tools
3. Properties