همه چیز داشت خیلی خوب پیش میرفت که یکدفعه محسن دستش را بالا آورد و
گفت: «آقا من از ریاضی هیچ چیزی نمیفهم!» سکوت کلاس را فرا گرفت. همه
نگاهها به سمت محسن خیره شد که در آخر کلاس نشسته بود. محسن با گفتن این
جمله آب سردی بر سر کلاس و درس گرم آن روزمان ریخت و ...
من از
ادامه تدریس مأیوس شدم. ماژیک تخته وایتبرد کلاس را روی میز انداختم و به
طرف محسن رفتم. معلوم بود که محسن هم خیلی از این جریان خوشحال نیست. دستی
روی سرش کشیدم، گفتم: «نگران نباش. ریاضی آنقدر هم که فکر میکنی سخت و
نفهمیدنی نیست. من اطمینان دارم که تو خیلی خوب میتوانی ریاضی را یاد
بگیری و بفهمی. البته اگر بخواهی، نهتنها ریاضی را درک میکنی، بلکه من
اطمینان دارم میتوانی در آینده ریاضیدان هم بشوی!»
دست محسن را
گرفتم و با هم پای تخته رفتیم. محسن در کنار من ایستاد. هر چه روی تخته
نوشته بودم پاک کردم. بعد روی تخته این دنباله را نوشتم:
رو به محسن کردم و از او پرسیدم: «خب، حالا با دقت به این دنباله نگاه کن و بگو چه ارتباطی بین صورت و مخرجهای این کسرها میبینی؟» محسن با کمی دقت و چند پرسش و راهنماییهای من پاسخ داد.
ـ در صورت این کسرها: اولین جمله 2×1، دومین جمله 2×2، سومین جمله 2×3، چهارمین جمله2×4 است و تا آخر به همین ترتیب و مخرج کسرها هم که خیلی سادهاند؛ یک واحد یک واحد اضافه شدهاند؛ اولین جمله 1+1، دومین جمله 1+2، سومین جمله 1+3، چهارمین جمله 1+4 و به همین ترتیب.
من و بچهها از پاسخ محسن خیلی خوشحال شدیم. بعد در پایین تخته عددهای طبیعی متناظر با دنباله را زیر هر یک از جملهها نوشتم:
از محسن پرسیدم: «جمله آخری (nام) برحسب عدد طبیعی (n) چه فرمولی
دارد؟ یا بهتر بگویم؛ فرمولی را پیدا کن تا برحسب (n) ارتباط بین جملهها
را در این دنباله نشان دهد.» محسن با کمی راهنمایی من نوشت:
من و بچهها بیشتر از محسن خوشحال شده بودیم. به محسن نگاهی کردم و
گفتم: «تو ثابت کردی که نهتنها ریاضی را خوب میفهمی، بلکه کاری را انجام
دادی که ریاضیدانان انجام میدهند. کار ریاضیدانان مشاهده دقیق و کشف
ارتباط بین پدیدهها و اتفاقها، پیداکردن قانون و قانونمندکردن
ارتباطها، و الگوسازی، مدلسازی و فرمولسازی برای آنهاست که تو امروز
این کار را خیلی خوب انجام دادی.»
سلام بچهها! این یک خاطره خوب از یک روز تدریس بود.
دوستان
خوبم، ریاضی بلدبودن و حتی مثل یک ریاضیدان بودن سخت نیست. فقط لازم است
تمرین کنیم و یاد بگیریم که: خوب مشاهده کنیم، ارتباط بین تکتک اجزایی را
که مشاهده میکنیم، بیابیم و برای آنها الگو و مدل بسازیم و با فرمولی
ثابت آنها را توصیف کنیم و به دیگران یاد بدهیم.
دوستان عزیز، در ماه بهمن و طلیعه ایام درخشان دهه مبارک فجر هستیم. 22 بهمن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر همه مبارک.