1. شاخصهای برنامه تدبیر
شناسایی: بررسی وضعیت موجود و توصیف آن. تحلیل آمار و اطلاعات حاصل که به تشخیص نیاز و اولویت منجر میشود.
پیشبینی: برنامه مورد نظر برای رفع نیاز، با تعیین اولویت، تنظیم و اجرا میشود. لذا به کمک کارکرد پیشبینی میتوان آینده مورد انتظار را ترسیم کرد.
اطلاعاتی: برای اتخاذ تصمیم منطقی و مبتنی بر واقعیات، آمار و اطلاعات مناسب لازم است. این کارکرد در تصمیمگیری مدیران نقش اساسی دارد.
تصمیمسازی: یعنی آمادهکردن اطلاعات لازم برای اتخاذ تصمیم مدیران در تدوین برنامه عملیاتی سالانه.
بازخورد: برای توانمندسازی و اطمینان از اصلاح فعالیتها، در طول برنامه و همچنین در پایان آن، براساس نتایج ارزیابی بازخورد داده میشود.
اصلاح و بهبود: اطلاعات حاصل از فرایند ارزیابی کمک میکند برنامه و فعالیتهای لازم برای دستیابی به اهداف در نظر گرفته شوند.
مدیر مدرسه با ارزیابی درست از فعالیتهای تعیینشده و استفاده از شیوههای ارزیابی، ضمن شناخت دقیق از وضعیت کنونی مدرسه (خودارزیابی اولیه) با بهرهگیری از نظرات، ایدهها و خلاقیت فکری تیم ارزیابی (شورای مدرسه)، نظارت مستمر بر روند اجرای فعالیتها (خودارزیابیهای فرایندی)، تعیین میزان تحقق اهداف و کیفیت اجرای شاخصها (خودارزیابی پایانی و ارزیابی بیرونی)، نسبت به هدف برنامه تدبیر که بهبود و ارتقای عملکرد مدرسه است، اقدام میکند.
2. فرایند برنامهریزی براساس مدل تدبیر
1. خودارزیابی اولیه
گام اول: مدیر مدرسه قبل از شروع سال تحصیلی ارزیابی اولیه را انجام میدهد و با توجه به امتیاز کسبشده در
هر یک از فعالیتها و جمع کل امتیازات، و ضمن تعیین وضعیت موجود مدرسه، برنامه سالانه را برای سال تحصیلی پیش رو تنظیم میکند.
گام دوم: مدیر نتایج امتیاز نهایی خودارزیابی اولیه و تنظیم برنامه سالانه را حداکثر تا قبل از شروع سال تحصیلی، از طریق سامانه مربوطه به منطقه ارسال میکند.
گام سوم: مناطق آموزشی، پس از وصول نتایج خودارزیابی اولیه و برنامه سالانه مدرسهها، نسبت به بررسی و تأیید امتیاز مدرسهها در سامانه مربوطه اقدام میکنند.
2. خودارزیابی فرایندی
با عنایت به اینکه ارزیابی مستمر از ارکان این مجموعه است، مدیر مدرسه در طول سال تحصیلی، همزمان با اجرای فعالیتها و اقدامات، نسبت به جمعآوری برگههای خودارزیابی از مسئولان برنامهها و فعالیتها اقدام میکند و فعالیتهایی را که براساس جدول زمانبندی از نظر اجرا تأخیر یا مشکلاتی دارند، شناسایی میکند. سپس با کمک مسئول مربوط به هر یک از فعالیتها و در صورت نیاز مشورت سایر کارکنان، نسبت به مرتفعکردن موارد قابل بهبود اقدام میکند.
1-2. خودارزیابی مسئولان درخصوص فعالیتها و اقدامات
مسئول هر اقدام یا مجموعهای از اقدامات پیشبینی شده در برنامه سالانه، برای رصد فعالیتها و حصول اطمینان از حرکت در مسیر تعیینشده، ملزم است در بازه زمانی توافق شده با مدیر مدرسه، نسبت به ارزیابی وظیفه یا تکلیفی که به عهده وی گذاشته شده است اقدام کند. بدین منظور، نمونبرگ ذیل برای کمک به انجام این مهم تنظیم شده است. این نمونبرگ توسط فرد مسئول تکمیل و در صورت لزوم به تشخیص مدیر مدرسه و با هماهنگی وی، با برگزاری جلسهای پیرامون وضعیت انجام اقدام یا اقدامات، بحث و گفتوگو به عمل میآید. در این تعامل چهره به چهره، بازخوردهای لازم برای بهبود یا اصلاح ارائه میشوند. چنانچه میزان پیشرفت در انجام هر اقدام در سطوح ضعیف و انجام نشده قرار گیرد، راهکارهای پیشنهادی ارائه میشود و در غیر این صورت نیازی به ارائه پیشنهاد نیست.
خودارزیابی پایانی
گام اول: مدیر در پایان سال تحصیلی (خردادماه) با حضور مسئولان فعالیتها، به بررسی نتایج خودارزیابیها و هدفگذاریهای انجامشده در برنامه سالانه برای خودارزیابی پایانی اقدام میکند.
گام دوم: نتیجه خودارزیابی پایانی در سامانه ثبت و حداکثر تا 20 خردادماه به معاونت آموزش ابتدایی منطقه ارسال میشود.
3. فرایند ارزیابی بیرونی
مناطق آموزشوپرورش، با تنظیم برنامه زمانبندی مناسب و با کمک افراد مجرب و آگاه در حوزه آموزش ابتدایی، بهمنظور ارزیابی فرایندی در طول سال تحصیلی، با هدف ارائه بازخوردهای اصلاحی، سازنده و توانمندسازی اقدام میکنند. همچنین، در پایان سال تحصیلی نیز بهمنظور ارزیابی نهایی (حداکثر تا 30 تیرماه) از مدرسهها بازدید میکنند و براساس نتایج ارزیابیهای فرایندی و گزارشهای ارسالی مدرسه (خودارزیابی اولیه، ارزیابی فرایندی، ارزیابی پایانی و برنامه سالانه)، نسبت به ارزیابی میزان تلاش، پیشرفت و موفقیت مدرسه در راستای برنامه سالانه، هدفگذاریهای انجامشده و کیفیت اجرای فعالیتها اقدام میکنند.