یکی از وظایف مناطق آموزشوپرورش، ارزیابی از عملکرد مدرسه است. اما این ارزیابی باید چگونه صورت گیرد؟ آیا مؤلفههای فرایندی باید ارزیابی شوند؟ یا نتایج و عملکرد مدرسه یا فعالیتهای جاری آن؟
با طرح این سؤالات، معلوم میشود یکی از چالشهای فعلی نظام آموزشوپرورش، موضوع ارزیابی از مدرسههاست. در سالهای اخیر، از طریق برنامه تدبیر و تعالی، تجربههای اولیهای در خصوص ارزیابی از مدرسهها حاصل شدهاند، اما هنوز الگوی روشنی برای ارزیابی از مدرسهها نداریم. هنوز انسجام و هماهنگی منطقی بین بخشهای استان و مناطق در این خصوص وجود ندارد.
با توجه به نکات قبل، با تبیین ویژگیهای مدرسه در اسناد تحولی، نشانگرهای زیر برای ارزیابی از مدرسهها تدوین شدهاند:
• طراحی آموزشی در کلاس درس و خارج از آن، با رویکرد موقعیتمحور و درهمتنیده (تلفیقی) تنظیم شده است.
• در فرایند تدریس فرصتی فراهم میشود تا دانشآموزان از طریق کاوشگری، تعامل (کار تیمی) و فعالیتهای عملی به درک و اصلاح موقعیت بپردازند.
• در فرایند سنجش و ارزشیابی (پایانی) علاوه بر مهارتهای تفکر، عملکرد دانشآموزان سنجیده میشود.
• راهنمایی و مشاوره بهصورت درهمتنیده در فرایند برنامهها (از جمله تدریس) براساس تفاوتهای فردی ساماندهی میشود.
• دانشآموزان برای درک و اصلاح موقعیت، از محیطهای متنوع خارج از مدرسه بهره میگیرند.
• عملکرد دانشآموزان به روشهای گوناگون ارائه و منعکس میشود (نقاشی، نوشتاری، ماکت، مدل، داستان، پروژه و پژوهش).
• مدرسه با مشارکت دانشآموزان اداره میشود (هر دانشآموز حداقل یک فعالیت).
• با فعالسازی کمیته چهارگانه شورای انجمن اولیا، تمامی اولیا در مدرسه مشارکت دارند.
• زمینه ارتباط با نهاد محلی برای ارتقای کیفی مدرسه فراهم شده است.
• فرایند تصمیمسازی و تصمیمگیری در خصوص اجرای با کیفیت برنامههای درسی و تربیتی از طریق شورای معلمان صورت میگیرد.
• چشمانداز و رویکردهای کلان مدرسه تدوین شدهاند و به اطلاع ذینفعان میرسند.
• برنامه عملیاتی مدرسه براساس مدل خودارزیابی تدوین شده است.
• فهرستوارسی شایستگیهای حرفهای معلمان و مربیان تدوین شده است.
• نشستهای علمی و دورههای آموزشی بهمنظور توسعه شایستگیها صورت میگیرند.
• معلمان و مربیان با تشکیل جلسات تیمی به یادگیری و توسعه مهارتهای حرفهای و بهسازی فرایند آموزش میپردازند.
• نظارت بر عملکرد معلمان و مربیان براساس شایستگیهای حرفهای (با تأکید بر رویکرد موقعیتمحور) انجام میشود.
• براساس نظارت و ارزیابیها، متناسب با کارآمدی و اثربخشی، گواهی صلاحیت حرفهای برای معلمان صادر شده است.
• فضا و تجهیزات مدرسه در بعد ورزشی با استانداردهای ابلاغشده متناسب است.
• فضا و تجهیزات مدرسه در بعد آزمایشگاهی، کارگاهی، بهداشتی، کتابخانه و رایانه، با استاندارهای ابلاغشده متناسب است.
• مسائل قابل پژوهش در مدرسه شناسایی و اولویتبندی شدهاند.
• معلمان و مربیان برای حل مسائل مدرسه، از پژوهش کیفی (درسپژوهی و اقدامپژوهی) بهره میگیرند.
• فرصت و زمینه اشاعه نتایج پژوهشها در مدرسه و خارج از مدرسه فراهم شده است.
• کاربست نتایج پژوهش در برنامهها به اصلاح فرایند و روشها منجر شده است.