رهاکردن زبالهها در طبیعت، توجهنکردن به بازیافت و تفکیک زباله، استفادة نادرست از منابع آبی، و شکار بیرویهی حیوانات تنها بخشی از آسیبهایی است که انسانها خواسته یا ناخواسته به محیط زیست وارد میکنند. برای تصحیح رفتار غلط انسانها در برخورد با محیط زیست، باید از کودکی برنامهریزیها و اقدامهای لازم به عمل آید. بعد از خانواده، مدرسه دومین نهادی است که میتواند فرهنگ احترام به محیط زیست و نهادینهکردن اخلاق زیستمحیطی را در دانشآموزان ایجاد و تقویت کند. خوب است بدانید، بر اساس آنچه در اصل پنجاهم قانون اساسی آمده است: «در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسلهای بعد باید در آن حیاتِ اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفهی عمومی تلقی میشود. از این رو فعالیتهای اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.» حفاظت از محیط زیست وظیفهای عمومی است که افراد جامعه نباید نسبت به آن بیتفاوت باشند. فیلم کوتاه «داروگ» که در قالب داستانی تولید شده است، یکی از نمونهآثار پذیرفتهشده در بخش مسابقه چهل و هشتمین جشنوارهی بینالمللی فیلم رشد است که معلمان و آموزگاران محترم میتوانند آن را برای دانشآموزان ابتدایی در کلاس درس پخش کنند تا آنان را بیش از پیش با فرهنگ حفظ محیط زیست آشنا کنند.
عنوان فیلم: داروَگ
کارگردان: کمیل سوهانی
قالب: داستانی (بخش بینالملل)
مدتزمان: 11 دقیقه
خلاصه فیلم
دو خواهر دوقلو به نامهای محیا و سارا در پایه اول دبستان درس میخوانند. آنها به همراه پدر و مادر خود برای تفریح و بازی به خارج از شهر میروند. محیا و سارا در کنار رودخانه شروع به توپبازی میکنند. آن دو در حین بازی کردن چشمشان به یک قورباغه میافتد که در میان زبالههای کنار رودخانه زندگی میکند. محیا و سارا کمی فکر میکنند و بعد تصمیم میگیرند برای نجات جان قورباغه او را با خود به خانه ببرند. اما این کار مشکلاتی برایشان به وجود میآورد...
مخاطب فیلم
این فیلم برای تماشای دانشآموزان و معلمان پایههای اول تا ششم ابتدایی، با تأکید بر پایههای اول و دوم، پیشنهاد میشود. در پایهی اول برای پخش در کلاس علوم، درس «از آلودگی آب جلوگیری کنیم»، صفحهی 47 کتاب علوم، مناسب است. همچنین در پایهی دوم برای پخش در کلاسهای علوم و هدیههای آسمان توصیه میشود. در زنگ علوم برای درس «آب رودخانه»، صفحهی 18 کتاب و در زنگ هدیههای آسمان برای درس «طبیعت زیبا»، صفحه 76 ، توصیه میشود.
فرایند نمایش فیلم
1. قبل از نمایش
2. حین نمایش
3. بعد از نمایش
2) قبل از نمایش
1-1) با توجه به اینکه این فیلم برای تکمیل فرایند تدریس درسهای علوم و هدیههای آسمان در پایههای اول و دوم جنبهی کاربردی و تکمیلی دارد، پیشنهاد میشود برای تدریس درسهای مذکور از این فیلم نیز استفاده شود.
1-2) قبل از نمایش فیلم «داروگ» سؤالاتی برای پرسش از دانشآموزان طراحی کنید. مثل:
الف) آیا تا به حال به همراه پدر و مادر خود برای تفریح و بازی به دامان طبیعت رفتهاید؟
ب) آیا از این تفریح خاطرهای جالب در یاد دارید که برای دانشآموزان تعریف کنید؟
ج) وقتی به دامان طبیعت میرویم، زبالههای خود را کجا باید بریزیم؟
د) اگر زبالههای خود را در طبیعت رها کنیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
1-3) روی تختهی کلاس سه کلمهی «داروگ»، «غوک» و «قورباغه» را بنویسید. از دانشآموزان بپرسید این سه کلمه چه ارتباطی با هم دارند؟
1-4) بعد از اینکه دانشآموزان یاد گرفتند این سه کلمه یک معنی دارند، میتوانید از آنها بپرسید قورباغهها در آب زندگی میکنند یا در خشکی؟ بدیهی است باید قبل از طرح این پرسش، پاسخی مطمئن و درخور فهم برای ارائه به دانشآموزان آماده داشته باشید.
1-5)به دانشآموزان اعلام کنید امروز قرار است یک فیلم کوتاه با عنوان «داروگ» که با موضوع درس جدید ارتباط دارد تماشا کنند. اگر تصمیم گرفتهاید در میانهی فیلم، پخش فیلم را متوقف کنید و سؤالاتی در خصوص فیلم از دانشآموزان بپرسید، حتماً این موضوع را به اطلاع آنها برسانید. در غیر این صورت، فیلم را کامل نمایش دهید.
2) حین نمایش
2-1) پخش فیلم را شروع کنید. مثل همیشه تأکید میشود: همراه دانشآموزان به تماشای آن بنشینید. حتماً توجه داشته باشید که در حین فیلم نباید به کارهای دیگری از قبیل بیرون رفتن از کلاس، استفاده از گوشی همراه و تصحیح اوراق امتحانی بپردازید.
2-2) چنانچه تمایل دارید دانشآموزان را از حالت منفعل خارج و به تماشاچیانی فعال تبدیل کنید، بر اساس تصمیمگیری قبلی، نمایش فیلم را متوقف کنید و سؤالات خود را از آنها بپرسید. برای مثال میتوانید فیلم را در زمان 10/7 نگه دارید و از دانشآموزان بپرسید:
الف) چرا محیا و سارا قورباغه را با خود به مدرسه آورده بودند؟
ب) اگر شما به جای محیا و سارا بودید، به جای آوردن قورباغه به مدرسه، چه تصمیم دیگری میگرفتید؟
ج) به نظر شما خانم مدیر چه تصمیمی خواهد گرفت؟
د) آیا میتوانید ادامهی ماجرا را پیشبینی کنید؟
2-3) بعد از شنیدن پاسخها، دانشآموزان را به تماشای ادامهی فیلم دعوت کنید.
3) بعد از نمایش
3-1) بعد از پخش کامل فیلم، به واکنش دانشآموزان خوب توجه کنید. بیان خلاصهی فیلم توسط دانشآموزان اولین فعالیتی است که پیشنهاد میکنیم. بنابراین، از یکی از دانشآموزان بخواهید خلاصهی فیلم را بهطور کامل تعریف کند. بازگویی خلاصهی فیلم به دانشآموزان کمک میکند هر کدام به تنهایی محتوای فیلم را در ذهن خود مرور کنند.
3-2) حالا سؤالاتی را که از قبل آماده کردهاید از دانشآموزان بپرسید؛ سؤالاتی همچون:
الف) چه کسانی خانهی قورباغه را پر از آشغال کرده بودند؟
ب) پیشنهاد خانم مدیر برای مراقبت از قورباغه چه بود؟
ج) به نظر شما این فیلم چه پیامهایی داشت و مهمترین پیام آن چه بود؟
د) آخرین موجودی که در فیلم دیدید چه بود؟
و) از کدام قسمت فیلم بیشتر لذت بردید؟
و سؤالاتی از این قبیل.
• فعالیت تکمیلی
الف) چنـانچه شـورای مدرسـه موافقت میکنـد، با دریـافت رضـایتنامه از اولیـا، دانشآموزان را بـه اردویی بیرون از مدرسه ببرید و روشهای مراقبت از گیاهان، درختان و محیط زیست را به آنان آموزش دهید.
ب) اگر فیلم را برای دانشآموزان اول و دوم ابتدایی نمایش میدهید، از آنها بخواهید یک نقاشی بر اساس فیلمی که دیدهاند بکشند.
ج) اگر فیلـم را بـرای پایـههای سـوم و یا بالاتـر نمایش میدهید، از دانشآموزان بخواهید یک نامه از زبان طبیـعت، پرنـدگان، ماهیهـا یا هر موجود دیگـری که دوسـت دارنـد، خطاب بـه انسانهـا، بنویسنـد و در کلاس بخوانند.