رعایت نظم و پرهیز از هرگونه بی‌سامانی در کار و مدیریت زمان همان انضباط کاری است؛ یعنی انجام کار با توجه به اصول آن و انجام به موقع هر کار که خود از مهم‌ترین عوامل موفقیت در کار و بهره‌وری و استفاده بهینه از سرمایه‌هاست.
متأسفانه به تأخیر انداختن کارها، حتی در امور روزمره، از عادت‌های ناپسند بسیاری از ما شده است، در حالی‌که می‌دانیم نباید کاری را که مسئولیت آن را بر عهده گرفته‌ایم، و توانایی انجام آن را داریم، عقب بیندازیم.
انضباط‌کاری
امام علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر به وی سفارش می‌کند: «هر روز کار همان روز را انجام بده (کار امروز را به فردا مینداز)؛ چه، هر روزی کاری برای خود دارد» (نامه 53، نهج‌البلاغه). در واقع نیز همین‌طور است. وقتی هر روز کار خودش را داشته باشد، معلوم است که مجال جبران عقب‌افتادگی‌ها پیش نمی‌آید!
برای اجتناب از بی‌نظمی در کار باید همیشه یادمان باشد فاصله بین تصمیم و اقدام را کوتاه کنیم. وقتی می‌خواهیم کاری انجام بدهیم، نباید بگوییم بعداً. همان موقع باید انجامش بدهیم؛ حتی اگر خسته هستیم یا به اصطلاح چندان حالش را نداریم. البته ممکن است در موقعیتی کار مهم‌تری پیش بیاید که به ناچار باید انجام کار را به تأخیر بیندازیم. همچنین، باید بدانیم لازمه انضباط کاری، پرهیز از هرگونه شتاب‌زدگی در کارهایی است که زمان انجامشان نرسیده است. این نیز بسیار مهم است. پیامبر(ص) فرموده است: «خداوند بنده‌ای را دوست دارد که چون کاری انجام دهد، محکم‌کاری کند.» ماجرای بیان این حدیث نیز شنیدنی است. وقتی سعدبن معاذ، از یاران پیامبر(ص) از دنیا رفت، پیامبر در تشییع‌جنازه او شرکت کرد. وقتی خواستند پیکر وی را دفن کنند، پیامبر به درون قبر رفت، آجرها را چید و سپس سنگ و گل خواستند و شکاف بین آجرها را با دقت پر کردند. اصحاب در شگفت این همه محکم‌کاری و دقت در بنای یک قبر بودند که آن حضرت فرمودند: می‌دانم که آن به زودی فرسوده می‌شود و می‌پوسد، اما خداوند بنده‌ای را دوست دارد که چون کاری انجام دهد، آن را درست و استوار و بی‌نقص به انجام برساند (الحیائ، جلد 12: 41).
این درس مهمی است که پیامبر(ص) به ما داده‌اند. وقتی در ساخت یک قبر که در آن زمان پایداری و دوام چندانی از آن انتظار نمی‌رفت، محکم‌کاری و بی‌نقص بودن باید ملاحظه می‌شد، معلوم است که در دیگر کارها این نکته چقدر اهمیت دارد!
پس باید به کیفیت و استواری کارها اندیشید. این همان کاری است که با رعایت آن از دوباره‌کاری‌ها و خرابکاری‌ها، و هدررفت سرمایه‌ها می‌توان پیشگیری کرد. نباید فقط حجم و کمیت کار را در نظر گرفت و البته که این کار به آگاهی و مطالعه و تحقیق مستمر و کسب مهارت کافی در مورد انجام آن نیز نیاز دارد. باز هم از امام علی(ع) خوانده‌ایم که فرموده است: «از آن بپرهیز که بیش از موعد در کارها شتاب ورزی یا با وجود امکان انجام دادن آن‌ها، مسامحه کنی.» بنابراین، هر چیز را در جای خود قرار ده و هر کار را در هنگام خود به انجام برسان (پیشین). باید بدانیم: «همه این کارها به برنامه‌ریزی نیاز دارد. وقتی با برنامه‌ریزی و دقت وظایف و فعالیت‌های خود را نظم می‌دهیم، غالباً کارهایمان به موقع و به‌طور کامل انجام می‌شوند و دغدغه‌ای در مورد عقب افتادن آن‌ها نخواهیم داشت. آن زمان است که می‌توانیم مسئولیت‌های متناسب با زمان و انرژی خود را بپذیریم و نسبت به انجام آن‌ها متعهد باشیم. آن‌وقت است که دیگران نیز می‌توانند روی تعهد و قول ما حساب کنند. به‌علاوه، همین نظم و ترتیبی که در زندگی و در کار ما جریان دارد، سبب جلوگیری از اتلاف وقت و دوباره‌کاری می‌شود و حاصل این همه، آرامشی است که پیدا می‌کنیم؛ آرامشی که به نوبه خود باعث انجام بهتر کارها و وظایف محوله خواهد شد.
محکم‌کاری
باید کارها را درست و اصولی انجام داد و با استحکام و استواری به انجام رساند. اتقان عمل یکی از آموزه‌های مهم اخلاقی و کاربردی در اسلام است و این یعنی در انجام کارها کیفیت نیز مهم است. باید بدانیم، کارهایی اثر پایدار دارند که از کیفیت بالا برخوردار باشند؛ همان که نظامی در منظومه لیلی و مجنون در نصیحت به فرزندش بر آن تأکید می‌کند:
می‌کوش به هر ورق که خوانی
کان دانش را تمام دانی
پالان‌گری‌ای به غایت خود
بهتر ز کلاه‌دوزی بد
آری، کار خود را خوب انجام دادن، بهتر است از کار بزرگی که خوب انجامش نداده باشید. متأسفانه با این همه تأکید، برخی از ما حتی در کارهای شخصی و فعالیت‌های روزمره خویش نیز به کامل و بی‌نقص‌بودن کارها بی‌توجهیم. برق‌کاری که سیم‌های برق را در پایان بدون حفاظ به حال خود رها می‌کند یا راننده‌ای که بعد از اتمام پنچرگیری اتومبیلش، سنگ‌هایی را که برای حفظ جان و مال خویش در جاده چیده است، همین‌طور در وسط جاده می‌گذارد و می‌رود، نمونه‌هایی از افراد بی‌توجه هستند. در کارهای جمعی نیز چنین رفتاری سبب می‌شود به راحتی کالای بی‌کیفیت و نامطمئن روانه بازار شود. در حالی‌که اگر به کیفیت اندیشیده و کالایی تولید شود که از استواری و زیبایی برخوردار باشد، می‌تواند خواسته مشتریان را تأمین کند. آن‌وقت تقاضای آن کالا نیز افزایش می‌یابد و تولید رونق می‌گیرد؛ در ایران خودمان، نمونه‌های کالای ایرانی با کیفیت کم نیستند.
پس در هر کاری که هستیم، آن را با استحکام و استواری به سرانجام برسانیم و سرسری کار نکنیم.