کرونا زیست‌بوم آموزشوپرورش را تغییر داد. اگرچه هزینه‌های انسانی و مادی فراوانی به جامعه بشری تحمیل کرد و داغ عزیزان زیادی را بر دل همه نشاند، اما کرونا در فردای جامعه بشری اثرات شگرفی باقی گذاشته است. آموزش و پرورش به عنوان بخش مهم حیات انسان مدرن در جهان و ایران تغییرات شگرفی را زین پس تجربه خواهد کرد. ما اکنون در آموزشوپرورش ایران اسلامی، چند گزاره قطعی درباره مسائل کرونا و ایام پس از آن داریم:
1. بدنه مدیریتی وزارت آموزشوپرورش در سخت‌ترین سال‌های دوران انقلاب اسلامی، با گذار از فرازها و نشیب‌های بسیار، موفق شد اتفاقی بزرگ را در آموزشوپرورش رقم بزند! در ساده‌ترین تشبیه، ما شبیه کسانی هستیم که نه‌تنها وسیله نقلیه خود را عوض کرده‌ایم، بلکه در شرایطی حساس‌تر از معمول، بر مرکبی دیگر سوار شده‌ایم. شاید قبلاً فقط با خودرو رفت‌وآمد می‌کردیم، اما اکنون نوع وسیله ما تغییر یافته است.
مدیران عالی وزارت آموزشوپرورش توانسته‌اند با این اتفاق بزرگ مواجه طراحی و عمل داشته باشند؛ به‌گونه‌ای که روند رسمی تعلیم‌وتربیت متوقف نشود. این خدمت بزرگ فراموش‌نشدنی است.
2. دو مقوله جدید و جدی، به طرزی فراگیر، عرصه آموزشوپرورش را فراگرفته‌اند. فضای مجازی و انواع وسایل فردی و اجتماعی ارتباط از راه دور؛ چه سخت‌افزار و چه نرم‌افزار. این دو عنصر که هم‌پوشانی‌های فراوانی دارند و شاید در خیلی مواقع از یکدیگر متمایز نباشند، فرصت‌های زیادی به‌وجود آورده‌اند، ناخواسته عرصه‌های جدیدی را خلق کرده‌اند و البته در عین حال تهدیدهای زیادی را نیز به‌صورت بالقوه و بالفعل به‌وجود آورده‌اند. ما در مواجهه با این دو مقوله، راه عقب‌گرد نداریم، فقط می‌توانیم همه انرژی و دوراندیشی تمدنی خودمان را برای پیشروی سنجیده و خردمندانه بسیج کنیم.
3. در مسیر پیش رو، تمرکز نظام رسمی تعلیم‌وتربیت با مشکل روبه‌رو شده است. اکنون اگر برای روبه‌رو شدن با تنوع روش‌ها، منش‌ها و مشرب‌ها تدبیر نکنیم، مدیریت تعلیم‌وتربیت کشور را از دست می‌دهیم. حاکمیت بر کشور مستلزم برنامه‌ریزی خرد و کلان در عرصه آموزشوپرورش است و برنامه‌ریزی در اصلی‌ترین مراحل، محتاج تبعیت همه جامعه آماری مخاطب از دیدگاه‌ها و برنامه‌های نهاد رسمی متولی امر است. اکنون و با شرایط فعلی، هر کس می‌تواند برنامه خود را در عرصه تعلیم‌وتربیت در فضای مدرسه‌های موجود پیش ببرد. اگر فکر کنیم بدون برنامه‌ریزی متمرکز و هدفمند برای نظام آموزشوپرورش کشور و جریان تربیت کودکان و نوجوانان کشورمان می‌توانیم به‌درستی حاکمیت را اعمال کنیم، باید بدانیم که مشغول بازی «رولت روسی» هستیم.
4. معلمان دنیای پس از کرونا با معلمان روزگار قبل از آن متفاوت‌اند. بسیاری از استانداردهای معلمی تغییر کرده‌اند، بخش مهمی از صلاحیت‌های معلمی دگرگون شده و ارتقا یافته است. اگر معلمان جامعه به اقتضای نیازهای ایران فردا تربیت نشوند، فضای مجازی و جامعه جای آن‌ها را خواهند گرفت. این مسئله زنگ خطری جدی برای مرجعیت گروه اجتماعی معلمان در کشور است و چه بسا که حیات طبیعی نهاد آموزشوپرورش نیز با خطر مواجه شود.