مقدمه
امروزه رویکرد آموزشی برنامه درسی شیمی به نوآوری، خلاقیت و تولید دانش است و این رویکرد با روش تدریس مناسب امکان‌پذیر می‌شود. از این‌رو روش تدریس ساخت‌گرایی تناسب ویژه‌ای با زمینه‌محور بودن مباحث شیمی درکتاب‌های درسی شیمی دارد.
خاستگاه اصلی ساخت‌گرایی، نظریه تحول‌شناختی پیاژه است. از این‌رو به آن، سازنده‌گرایی شناختی نیز گفته می‌شود. این رویکرد را می‌توان در چشم‌اندازهای کسانی چون جان دیویی، لوویگوتسکی و ژان ژاک روسو هم ملاحظه کرد.
ساخت‌گرایی به دستاوردهای شخصی و تولید روش‌ها و مفاهیم، توجه خاصی دارد و با این رویکرد معلم و همه امکانات، «تسهیل‌کننده» دانش‌سازی توسط دانش‌آموزان و فراگیران هستند.
در این مقاله سعی شده است، نقش‌های متفاوتی از معلم در جریان تدریس نشان داده شود، نقش‌هایی همچون مشاهده‌کننده، هدایت‌کننده و ارائه‌دهنده مسئله، فراهم‌کننده فرصت یادگیری، تشویق‌کننده، ارزیاب و نظریه‌پردازی که با نقش تدریس به روش سنتی معلم کاملاً متفاوت است.
طراحی آموزشی ساخت‌گرایی واحد درسی «راهی به سوی هوای پاک» در قالب یک جدول شش بخشی بیان شده است. در هر مرحله نقش معلم و دانش‌آموزان قید شده و از دیدگاه ساخت‌گرایی تفسیر و تحلیل شده است. این چارچوب طراحی آموزشی توسط دانشگاه فرهنگیان پیشنهاد شده و در درس کارورزی مورد استفاده دانشجویان قرار می‌گیرد. امید است معلمان و خوانندگان مجله نیز با کسب اطلاعات دقیق، به اهمیت این چارچوب طراحی آموزشی پی ببرند و در تدریس کلاسی از آن استفاده کنند.
نتیجه‌گیری
• معلمانی که با علاقه به استفاده از تدریس با روش «ساخت‌گرایی»، به طراحی آموزشی اقدام می‌کنند، باید بپذیرند که نقش‌های متفاوتی ایفا کنند.
• طراحی آموزشی به‌عنوان یک برنامه جهت انجام کار تدریس، تقویت و رشد دانش‌آموزان در کلاس‌های درس توسط معلمان انجام می‌شود اما یک طراحی آموزشی خوب نیازمند آشنایی به اصول یادگیری، شناسایی ویژگی‌های دانش‌آموزان و داشتن نظریه عملی برای انجام این کار است.
• این رویکرد به ما می‌گوید، که یادگیری، یک فرایند فعال از درک و فهم است و به شدت تحت‌تأثیر دانسته‌های قبلی دانش‌آموزان است.
• به‌کارگیری این روش نیازمند آموزش معلمان جهت آشنایی با جزئیات این نظریه است و مجله رشد آموزش شیمی نقش مهمی در آموزش معلمان و مخاطبان خود در این زمینه دارد.
منابع
1. شیمی پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، 1397.
2. آقازاده، محرم؛ تکنولوژی آموزشی بر پایه رویکرد ساخت‌گرایی، 1390.
3. کدیور، پروین؛ روان‌شناسی یادگیری، انتشارات سمت، 1392.
4. خلخالی، مرتضی؛ علوم برای همه، پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش، 1382.
5. بدریان، عابد؛ بررسی پژوهس نوین در حوزه علوم تجربی، 1388.
6. فتحی آذر، اسکندر؛ روش‌ها و فنون تدریس، دانشگاه تبریز، 1382.
7. سیف، علی‌اکبر؛ روان‌شناسی پرورشی نوین: روان‌شناسی یادگیری و آموزش، تهران، دوران، 1395.