سال گذشته در هشت شماره از رشد هنرجو، با هشت شگرد مدیریت نوجوانان و جوانان برای مدیریت زندگی خود آشنا شدید؛ از جمله: مدیریت گفت‌وگو و سازگاری با دیگران، مدیریت خشم، مدیریت اطلاعات و مدیریت در فضای مجازی، مدیریت تصمیم‌گیری، مدیریت زمان. امسال نیز این سلسله مطالب را ادامه خواهیم داد. اکنون در اولین شماره از «حرفه: مدیر» درباره مدیریت دوستی و دوستیابی می‌خوانید.
اگر با کسی دوست نیستید، حتماً مشکل دارید!
کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که دوستی نداشته باشد. اگر تاکنون واقعاً نتوانسته‌اید در محیط زندگی و خانواده، میان اطرافیان، مدرسه یا محل ورزش و تفریح خود دوستی یپدا کنید و غالباً تنها هستید، حتماً مشکل دارید! در رفتار خود تجدید نظر کنید و حتی اگر می‌توانید، از مشاور یا فردی آگاه در این زمینه کمک بگیرید. زندگی بدون دوست، زندگی سختی است که هیچ روشنایی و نقطه امیدی در آن وجود ندارد؛ البته دوستی از نوع مثبت و به قول خودتان پایه و مَشتی آن، نه دوستی توأم با بحران و خطرهای در پیش‌رو.
دوستی در طول تاریخ
«دوستی» واژه‌ای ساده و زیباست. از قدیم گفته‌اند: «انسان موجودی اجتماعی است و به ارتباط و دوستی با انسان‌های دیگر نیاز دارد.»
انواع دوستی
مدل خوب: دوستی می‌تواند اتفاقی یا اختیاری باشد. گاهی دخترعمو بودن، پسر خاله بودن، هم‌محله بودن، هم‌کلاس بودن، هم‌مسیر بودن یا هر اتفاق دیگری، باعث پیداکردن دوست می‌شود. بعضی از دوستی‌ها هم اجباری هستند. برای مثال، وقتی معلممان، بدون اینکه خودمان بخواهیم، در کارگاه درسی خاص، در یک گروه قرارمان می‌دهد. یا در تیم فوتبالی ثبت‌نام می‌کنیم و بدون اینکه خودمان بخواهیم، با فرد دیگری، هر دو دفاع وسط تیم می‌شویم، به اجبار پایه دوستی ما با یکدیگر گذاشته می‌شود.
مدل بد: دوستی‌های اختیاری مطمئن‌تر و ماندگارترند. حتی دوستی‌هایی که به‌طور اتفاقی پیش می‌آیند، می‌توانند به دوستی اختیاری تبدیل شوند. موقعیتی که در آن دوست پیدا می‌کنیم، مهم است، اما مهم‌تر از آن، داشتن زمینه‌های مشترک با دوست است. برای مثال، ممکن است با کسی در زمین ورزش دوست شویم، ولی این دوستی به دلیل علاقه‌های یکی از دو دوست یا سایر افراد تأثیرگذار، سر از جاهای دیگر، از جمله جاهای خلاف، درآورد.
دقت در این ابعاد می‌تواند نشان دهد که دلیل اصلی دوستی هر کس با دیگری چیست.
- گاهی تصور می‌کنیم همین که حرف‌هایمان با یکی جور درآمد، او برای دوستی کافی است. این موضوع باعث می‌شود به ویژگی‌های دیگر کمتر توجه کنیم. این قبیل دوستی‌ها گذرا هستند.
آغاز دوستی
آغاز دوستی‌ها مهم و جالب است. بعضی‌ها در دوستی آغازگرند؛ یعنی فوری با دیگران گرم می‌گیرند. عده‌ای هم به اصطلاح دیرجوش هستند و منتظر می‌مانند دیگران برای دوستی پا پیش بگذارند.
تمرین
- شما در دوستی چگونه‌اید: آغازگر یا دیرجوش؟!
- پنج نفر از صمیمی‌ترین دوستان خود را در نظر بگیرید. دوستی شما با آن‌ها چگونه آغاز شد؛ از طرف آن‌ها یا شما؟
تأثیرات دوستی
دوستان روی هم تأثیر می‌گذارند. تیپ شخصیتی عده‌ای به‌گونه‌ای است که قدرت نفوذ بیشتری دارند و دیگران را تحت تأثیر قرار می‌دهند. اما بعضی‌ها هم مطیع هستند و بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند و به اصطلاح زود «جوگیر» می‌شوند!
تمرین
- شما چگونه‌اید: جوگیر یا تأثیرگذار؟
- اگر جوگیر باشید، مقوله مدیریت بر دوستی و دوستیابی چه می‌شود؟ آیا با هر کسی دوست می‌شوید؟
تأثیرات منفی دوستی:
اینکه انسان‌ها چه تصوری از خوشی، تفریح، زندگی و آینده داشته باشند، در دوستی و تأثیرات آن نقش مهمی دارد. گاهی دوستان، بدون آنکه دقت کنند، بر همدیگر تأثیر منفی می‌گذارند.
نمونه:
- از مدرسه که بیرون رفتیم، بریم بیب‌بیب
- این لباسای خفن و پاره‌پوره، جون می‌ده واسه خیابون‌گردی... بریم واسه تو هم بخریم...
تأثیرات مثبت دوستی:
دوستی همیشه به معنای همراهی و همکاری در شیطنت‌ها و گاهی هم شرارت‌ها نیست. دوستان می‌توانند بر همدیگر تأثیرات مثبت بگذارند و در مسیر زندگی پشتیبان هم باشند.
نمونه:
- بیا امروز بریم با هم مسئله‌ها رو حل کنیم.
- ممنونم که برای دیدن تئاتر ما اومدی!
- امروز فهمیدم فردا تولد معاونمونه. بیایید غافلگیرش کنیم.
شناخت دوست
گاهی دوستی‌ها به سرعت آغاز می‌شوند، تا جایی که شاید فراموش کنیم با فلانی کی و کجا دوست شدیم! خیلی‌ها هم دوست پیدا می‌کنند، ولی برای شناخت دوستانشان دقت و حساسیت زیادی به خرج نمی‌دهند.
راه‌هایی برای شناخت دوست
مهم‌ترین عامل برای شناخت دوست، گذر زمان است. دوستان واقعی را در طول زمان می‌توان شناخت. برای شناخت دوستان باید وقت صرف کرد. برای این موضوع، موقعیت‌های مناسبی پیش می‌آیند.
دوستیابی و راه زندگی
آیا هدف از دوستی فقط خوش‌بودن و سرگرم‌شدن است؟ در دوستی دنبال چه می‌گردیم؟ چه نگاهی به زندگی داریم و با این نگاه، چه کسانی را برای دوستی انتخاب می‌کنیم؟ دوستی چه مزیت‌ها و عیب‌هایی دارد؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که قبل از دوستیابی باید پاسخشان را بیابیم.
اصول دوستی
هر کاری برای خود اصولی دارد. در دوستی هم باید اصولی رعایت شوند؛ از جمله: کمک به رشد و پیشرفت همدیگر؛ همدلی و همراهی؛ احترام به یکدیگر؛ حفظ ارزش‌ها؛ رعایت حدود و درک متقابل. دقت کنیم که «دوست» با «آشنا» فرق دارد. با خیلی‌ها می‌شود آشنا شد، ولی همه نمی‌توانند دوست خوبی باشند.
دوستان دو چهره
یکی از بلاهای دوستی، ظاهرسازی و دوچهرگی دوستان است. اگر به شناخت دوستان و تشخیص خوب و بد حساس نباشیم، شاید در راهی گرفتار شویم که امروز و فردای زندگی‌مان را تباه کند.