«محدودیت خلاقیت میآورد.» شاید تو هم این جمله را شنیده باشی. اما واقعیتش این است که تا ذهن ما خلاق نباشد، خود محدودیت کار خاصی نمیکند. از وقتی که کرونا شروع شده است، همه ما در یک محدودیت بزرگ زندگی میکنیم. نمیتوانیم مثل قبل دوستانمان را ببینیم. هر روز به مدرسه نمیرویم. برای تفریح یا حق نداریم بیرون از خانه برویم یا خیلی کم بیرون میرویم. همه اینها محدودیتهایی هستند که قبل از دوران کرونا ما حتی به آنها فکر نمیکردیم. همه ما آدمها به تفریح و سرگرمی نیاز داریم. مخصوصاً تو بهعنوان نوجوان، حق داری که بعد از مدت زیادی در خانهماندن حوصلهات سر برود. شاید مهارت تفکر خلاق به تو کمک کند که با وجود همه این محدودیتها کارهایی کنی که حوصله ات سر نرود. امتحانش کن!
برای هزارمین بار کنترل تلویزیون را دست میگیری و شبکهها را بالا و پایین میکنی. هیچ چیز هیجانبرانگیزی پیدا نمیکنی که چند ساعت سرگرمت کند. کتابهای کتابخانهات را هم خواندهای و تکراری شدهاند. از بازیهای روی گوشی هم دیگر خسته شدهای. نمیتوانی با دوستهایت هم قرار بگذاری که بیرون بروید. شاید راهحل این باشد که به جای نشستن یا خوابیدن رو به روی صفحه کتاب، تلویزیون یا گوشی، خودت ذهنت را فعال کنی و چیز تازهای خلق کنی. اما چطور؟
1. خلق کردن جهانهای تازه
اگر میخواهی تفکر خلاقانه ذهنت را پرورش دهی دو راه دارد: دومی را بعداً میگویم، اما اولی این است که ایده تازهای در ذهنت داشته باشی که تا به حال به ذهن هیچکس نرسیده باشد. حالا این ایده تازه هر چیزی میتواند باشد. ببین با کدام یک از این راهها بیشتر ارتباط برقرار میکنی:
• قصهای تازه بنویس
مخصوصاً اگر دست به قلمت خوب است و در زنگ نگارش خوب میدرخشی، نوشتن یک قصه میتواند واقعاً تو را سر حال کند. خیال کن و قصهای بنویس که هیچ کس تا به حال شبیه آن را ننوشته است. مهم نیست که قصهات شاهکار باشد یا نه. مهم نیست که برای دیگران آن را بفرستی یا نه. مهم این است که ذهنت را به کار انداختهای و جملههای جدیدی به جهان اضافه کردهای. اگر خیالبافی برایت سخت است، میتوانی خاطرات روزهای کرونا رو بنویسی. مطمئن باش برای هیچ دو نفری قصه کرونا شبیه به هم نبوده است.
• نقش بزن!
چند وقت است دست به مداد رنگی نزدهای و کاغذ سفید جلویت نگذاشتهای؟ از دوره قبل از مدرسه؟ شاید الان وقتش باشد که دوباره بعد از سالها با رنگ و کاغذ سفید آشتی کنی. کپی نکن. چیزهایی بکش که فقط در ذهن خود تو هستند. اصلاً شاید دلت خواست با نرمافزار نقاشی کنی. شاید دلت خواست به جای کاغذ روی پارچه نقاشی کنی. شاید دلت خواست یک تیشرت یا یک روسری با نقاشی مخصوص خودت داشته باشی. شاید دلت خواست به جای مداد رنگی و آبرنگ با نخ روی پارچه نقش بزنی. هر چه خلاقانهتر بهتر. فقط نقش بزن!
• فیلم بساز!
بله درست خواندی! روی همین گوشی ساده که با آن به کلاسهای مجازی میروی، میتوانی نرمافزارهایی نصب کنی که برای ساختن پویانمایی (انیمیشن) یا فیلم به کار میآید. آنها را نصب کن، شیوه کار با آنها را یاد بگیر و از زندگی در دوران کرونا فیلم بساز. شاید هم دلت بخواهد یک پویانمایی ساده و بامزه بسازی.
• بازی بساز!
ایـن روزهـا بـازیهای جدیـدی هـر روز وارد بازار مـیشوند. مـنظورم بـازیهای رومیزی شبیه شطرنج است. هر کدام از این بازیها صفحه بازی و مهرههای بازی دارند. بعضیها هم کارتی هستند. میتوانی یک بازی جدید خلق کنی و هی بهتر و بهترش کنی و از خانواده بخواهی که با هم آن را بازی کنید. بعد از کرونا هم با دوستانت میتوانی این بازی را انجام دهی.
• ترکیب کن!
حالا میتوانی ایدههای قبلی را با هم ترکیب کنی. مثلاً یک قصه بسازی و برایش تصویر هم بکشی و تبدیلش کنی به یک کتاب قصه تصویری. میتوانی فیلم بسازی و برایش با وسایل خانه آهنگ هم بسازی. میتوانی برای قصهات یک بازی رومیزی بسازی. میتوانی با پارچه یک کتاب قصه درست کنی. یعنی میتوانی بینهایت ترکیب جدید بسازی که تا به حال به ذهن نویسنده این کلمهها و بقیه آدمهای جهان نرسیده است.
2. استفاده تازه از چیزهای معمولی
دومین راه برای پرورش خلاقیت، استفاده جدید از چیزهایی است که معمولاً یک استفاده دیگر دارند. مثلاً نی نوشیدنی برای خوردن نوشیدنی است، اما میشود با آن گردنبند و دستبند هم ساخت. از همه دورریختنیهای خشک خانه میتوانی استفادههای تازهای بکنی. همین الان دست به کار شو و ببین آخرین چیزی که قرار است وارد سطل آشغال شود چیست. با آن چهکار میتوانی بکنی؟