مهمان این شماره از مجله، سبحان رحیمی از شهر اصفهان، هنرجوی رشته صنایع دستی با گرایش فرش است. هرچند پسوند رشته‌اش فرش است، اما حرفه اصلی‌اش میناکاری روی فلز و سفال است و به‌خاطر علاقه به این هنر زیبا، جذب رشته صنایع دستی شده است. وقتی کنجکاوانه پرسیدیم چرا در رشته صنایع دستی ادامه تحصیل نداده است، پاسخ شنیدیم: «در شهر اصفهان این رشته تنها به دختران اختصاص دارد. از آنجا که من هم به این رشته علاقه داشتم، تصمیم گرفتم این رشته را با گرایش فرش در هنرستان هنرهای زیبا ادامه بدهم تا بعداً در دانشگاه بتوانم رشته‌ای را که می‌خواهم دنبال کنم.»
سبحان می‌گوید همیشه از هر فرصتی برای یادگیری کارهای هنری استفاده می‌کند. در کنار همه هنرهایی که در رشته صنایع دستی یاد گرفته است، میناکاری برایش هنری خاص به‌شمار می‌رود و گاهی کمابیش درآمدی هم از آن دارد.
در تعریف از هنر میناکاری می‌گوید: «میناکاری هنری است با ظرافت زیاد و رنگ‌های خاص که هر کدام حس منحصر به‌فردی به انسان می‌دهد.»
سبحان موفقیتش را در دنبال‌کردن علاقه‌اش می‌داند و دوست دارد روزی صاحب سبکی خاص در هنر میناکاری شود.
میناکاری در لغت:
نزدیک‌ترین معنای لغوی برای مینا، آسمان آبی است.
در بین اهالی هنر، میناکاری یعنی: ترکیب هنرمندانه آتش و خاک و سرشار از ذوق استاد میناکار با رنگ‌های پخته‌شده با منشأ معدنی.
میناکاری چیست؟
میناکاری هنری است با سابقه‌ای حدود پنج هزار سال که زیرمجموعه صنایع دستی محسوب می‌شود. هنری از طرح‌های متفاوت که معمولاً با قلم سفید روی ظروف مسی، نقره‌ای و طلایی نقش می‌شود. رنگ زمینه زیر نقوش معمولاً آبی، سبز و گاهی قرمز است. رنگ آبی آن یادآور آبی آسمان است که با معنی لغوی میناکاری هم‌خوانی دارد.
پروفسور پوپ در کتاب «سیری در هنر ایران»، درباره میناکاری ایران چنین می‌نویسد: «میناکاری هنر درخشان آتش و خاک است با رنگ‌های پخته و درخشان.»
انواع میناکاری
میناکاری روی فلز: معمولاً روی مس، نقره و طلا نقش می‌شود.
میناکاری اصفهان از بهترین صنایع دستی کشورمان است که روی فلز مس انجام می‌گیرد و قدمتی طولانی دارد.
میناکاری روی سفال: همان‌طور که از اسمش پیداست، روی سفال نقش می‌شود که یکی از هنرهای بسیار زیبا و دستی شهر لالجین در استان همدان است.
درباره رشته صنایع دستی
رشته صنایع دستی رشته‌ای است که در آن هنر و کاربرد در کنار هم قرار دارند. یعنی برخلاف هنر محض، مثل هنر نقاشی که کاربرد روزمره ندارد، در این رشته ساخت وسایل هنری که کاربرد روزمره نیز داشته باشند، مورد توجه است. برای مثال، میتوان به ساخت کاسه‌ای زیبا یا گلابدان اشاره کرد.
چطور شد به میناکاری علاقه پیدا کردی؟
از حدود سه چهار سال پیش، با شرکت در یک دوره میناکاری، به این هنر علاقه‌مند شدم و همین انگیزه‌ای شد تا دنبال یادگیری بیشتر این رشته باشم.
یعنی الان با گذراندن کلاس‌های زیاد و کار در این زمینه، در این رشته به‌خوبی مهارت پیدا کرده‌ای؟
نه. هنوز خیلی راه دارم. خیلی کلاس‌ها را باید بگذرانم.
رشته صنایع دستی خیلی متنوع است. چطور شما فقط در زمینه میناکاری فعالیت داری؟
من در همه زمینه‌های هنری صنایع دستی کار کرده‌ام؛ به‌خصوص فرش. اما با توجه به علاقه‌ام پیش رفته‌ام. بیشتر زمان یادگیری و تمرکزم را روی هنر میناکاری گذاشته‌ام.
گفتی کمابیش از هنر میناکاری کسب درآمد می‌کنی. چرا؟
بله. خوبی رشته‌های هنرستانی همین است که میتوان در کنار درس، درآمد هم کسب کرد. من گاهی برای دوستان، فامیل، آشنایان و کسانی که کارهای من را بشناسند و بخواهند، کارهایی انجام داده‌ام. واقعیت اینجاست که هزینه‌های تهیه آثار هنری خیلی بالا رفته است و کارهای تقلبی هم در بازار فراوان شده‌اند. من هم دوست ندارم کار هنری‌ام را که مدت‌ها زمان و وقت برده، با استفاده از مواد ارزان و بی‌کیفیت، بی‌ارزش کنم.
جذاب‌ترین و مهم‌ترین بخش این هنر برایت کدام قسمت است؟
به نظرم بخش آخر که کارها می‌رود داخل کوره و رنگ‌ها جلوه زیبایی به کار می‌دهند، خیلی جذاب و هیجان‌انگیز است.
ولی اگر بخواهیم حرفه‌ای در نظر بگیریم، بخش طراحی مهم‌ترین بخش این هنر است.
و شما در کدام بخش به‌خوبی مهارت کسب کرده‌ای؟
رنگ‌آمیزی و انتخاب رنگ.
چطور شد در جشنواره شرکت کردی؟ چقدر به کارهایت اطمینان داشتی؟
راستش آن موقع تازه وارد هنرستان شده بودم، ولی از آنجا که به کارهای هنری علاقه و در میناکاری تخصص داشتم، به تشویق دوستان و معلمان، تصمیم گرفتم در جشنواره شرکت کنم و خب موفق شدم و رتبه اول را به‌صورت مشترک کسب کردم.
در اوقات فراغت معمولاً چه کاری انجام می‌دهی؟ ورزش، کتاب، فیلم و سینما، یا تفریحات دیگر.
از همه این اوقات استفاده می‌کنم تا هنر جدیدی یاد بگیرم.
یعنی ورزش نمی‌کنی یا کتاب نمی‌خوانی؟
چرا. گاهی بدمینتون بازی می‌کنم. کتاب هم می‌خوانم. اما کار هنری جای خود را دارد.
آیا هر کسی می‌تواند وارد رشته صنایع دستی بشود؟
خب، ورود به رشته احتمالاً می‌شود، ولی علاقه به هنر، کار هنری و استعداد هنری حرف اول را می‌زند.
و حرف آخر
همیشه دنبال خواسته‌ها و علاقه‌‌مندی‌تان بروید و مطمئن باشید موفق می‌شوید.