اقدام‌پژوهی معلم: بنانهادن مردم‌سالاری دانشی
تألیف: جرالدج. پای
ترجمه: منیره رضایی
نوبت چاپ: اول، 1399
ناشران: دانشگاه فرهنگیان، وزارت آموزش‌وپرورش، پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش
«اقدام‌پژوهی معلم، بنانهادن مردم‌سالاری دانشی» کتابی است برای فارغ‌التحصیلان دوره تربیت معلم، معلمان مجرب، و مدیران. این کتاب برای استفاده در دوره‌های اقدام‌پژوهی از قبیل پژوهش معلم، اقدام‌پژوهی معلم، اقدام‌پژوهی آموزشی، سمینار پژوهشی و پژوهش در کلاس درس تهیه شده است. همچنین می‌تواند به‌عنوان متن تکمیلی برای دوره‌هایی در زمینه روش‌شناسی پژوهش، پژوهش کیفی، توسعه کارکنان، تغییر مدرسه، و سیاست‌گذاری و مدیریت آموزشی مورد استفاده قرار گیرد. در نهایت، منبع مفیدی برای برنامه‌های ضمن خدمت و توسعه کارکنان در آن دسته از مناطق آموزشی است که علاقه‌مند به اجرا گذاشتن رویکرد پژوهشی برای بهبود تدریس و یادگیری دانش‌آموزان هستند.
این کتاب به واسطه تأکید بر کمک به مدرسه‌ها برای ایجاد مردم‌سالاری‌های دانشی از طریق فرایند اقدام‌پژوهی معلم، متمایز از آثار دیگری است که در این حوزه موضوعی نگاشته شده‌اند. این متن نشان می‌دهد، مدرسه‌ها می‌توانند از طریق اقدام‌پژوهی معلم به موقعیتی تبدیل شوند که در آن معلمان رهبری فکری را برای ساخت دانش مردم‌سالارانه، غیرسلسله‌مراتبی، برابری‌طلبانه، مشارکتی و مبتنی بر همکاری فراهم می‌کنند. در چنین مردم‌سالاری‌هایی، پژوهش بر هر جنبه‌ای از سازمان، برنامه‌ها، فعالیت‌ها و فرهنگ مدرسه سایه می‌افکند. این بدان معناست که همه کارکردهای مدرسه از جمله تدریس، یادگیری، برنامه درسی، رهبری، توسعه حرفه‌ای، همکاری دانشگاه- مدرسه و درگیرشدن والدین را می‌توان مورد پژوهش قرار داد. معلمان، دانش‌آموزان و والدین در انجام پژوهش در کلاس درس، مدرسه و جامعه همکاری می‌کنند تا برای ایجاد تغییر معنادار، دانش را بسازند. آن‌ها نسبت به روشنگری گروهی و بالابردن آگاهی متعهد می‌شوند تا توانایی بالقوه را برای تحکیم موقعیت خویش و نوسازی افزایش دهند. از اصول مردم‌سالاری در تعلیم‌و‌تربیت پشتیبانی کنند، دانش عملی اصیلی را بسازند که تغییری در زندگی دانش‌آموزان به وجود آورد و اصول عدالت اجتماعی را در مدرسه و جامعه برپا کنند. این کتاب در ایجاد تصویری از مدرسه به‌مثابه مردم‌سالاری‌های دانشی، در تلقی جامع آن از اقدام‌پژوهی به‌عنوان پارادایمی مولد و متمایز، و در مفهوم‌سازی دوباره آن از روایی پژوهش، مصمم و استوار است.
اهداف نگارش این کتاب عبارت‌اند از:
1. توسعه درک و شناخت از اقدام‌پژوهی معلم به‌عنوان شیوه عمل فکری منحصر به فرد و انتقادی و شکلی از تفکر.
2. آگاهی از اینکه اقدام‌پژوهی معلم چگونه می‌تواند گنجاندن فعال و مداوم صداهای غیرسنتی یعنی نظرات دانش‌آموزان و والدین را در فرایند پژوهش تقویت کند.
3. تمرکز بر شناخت مبانی تاریخی، فلسفی و نظری اقدام‌پژوهی؛ درونی‌کردن اقدام‌پژوهی به مثابه چیزی بیش از یک رویکرد فنی به انجام پژوهش.
4. توسعه درک و شناخت از اقدام‌پژوهی به‌عنوان پارادایمی در مقابلِ یک روش.
5. توسعه دیدگاهی متفاوت و منحصر به فرد درباره صحت و اعتبار دیدگاهی که تنوعی از فرایندها را برای به نمایش گذاشتن و متمایزکردن قابلیت اعتماد اقدام‌پژوهی در برمی‌گیرد.
6. دانستن اینکه معلمان، والدین و دانش‌آموزان چگونه می‌توانند از طریق اقدام‌پژوهی مبتنی بر همکاری، بنیان دانشی برای بهسازی تدریس و یادگیری، و بنانهادن مردم‌سالاری، دانشی به وجود آورند.
7. آگاهی از اینکه شیوه‌های عمل اقدام‌پژوهی، به جای شیوه‌های منفصل و جدای از هم، فرایندهای جالب توجه و گرایش‌هایی فکری برای انجام یک بررسی پژوهشی هستند.
8. آگاهی از چگونگی بنیادنهادن فرهنگ پژوهش مدرسه‌ای از طریق پژوهش مبتنی بر همکاری.
9. شناخت نقش مدرسه و رشد حرفه‌ای به‌مثابه جایگاهی سازنده و مولد برای شکل‌دادن به مردم‌سالاری دانشی.
10. توسعه چشم‌اندازهای خردمندانه به پیچیدگی‌ها، چالش‌ها و امکانات اقدام‌پژوهی برای تغییر شیوه عمل آموزشی.