1. درآمد
رسالت اصلی تعالی حاضر، توصیف و تبیین تطورات تاریخی نظریه فطرت در حوزه فلسفه و عرفان اسلامی است. از آنجایی که آیاتی از کتاب الهی در شکل‌گیری و تکوّن این نظریه نقش اساسی داشته است، بخش هایی از این کتاب به مطالعه آرای مفسران در ذیل آیه میثاق (اعراف: 172) و آیه فطرت (روم: 30) اختصاص یافت. اکنون پس از گزارش تفصیلی آرای مهم‌ترین فلاسفه و عرفای مسلمان درباره موضوع، نوبت جمع‌بندی و تحلیل تطورات تاریخی نظریه است. هدف از انعقاد این فصل، جمع‌بندی تطورات تاریخی نظریه و مطالعه عوامل مؤثر بر آن است. به همین منظور، ابتدا چکیده سیر تطورات تاریخی نظریه در قالب کرداری ارائه شده است، سپس چکیده‌ای از گزارش مفصلی که در طی هفت فصل گذشته ارائه شده، تدوین و در خلال آن، نوآوری‌های هر یک از شخصیت‌های مورد مطالعه و نقش هر یک در تطورات نظریه روشن شده است؛ ضمن آنکه تلاش شده است تطورات مزبور تبیین1 شود. مراد از تبیین در این مقام، کشف علل و عواملی است که تطورات نظریه در پرتو آن رقم خورده است.
پی‌نوشت
1. Justification