کارآفرینی هر فرد به‌عنوان تغییر ذهنیت و خودتوانمندسازی در نظر گرفته می‌شود. کارآفرینی غالباً به نوآوری و توسعه منجر می‌شود و برای کشورهای در حال توسعه اهمیت زیادی دارد، زیرا رشد اقتصادی و پتانسیل نوآوری را در بسیاری از صنایع ارتقا می‌دهد. ایجاد شغل، توسعه اقتصادی و کاهش فقر معمولاً از مزایای اصلی کارآفرینی هستند. بنابراین، محققان و سیاست‌گذاران برای اطمینان از وجود مستمر کارآفرینان جدید در اقتصاد، باید از نیت کارآفرینی کارآفرینان بالقوه و همچنین عواملی که کارآفرینی آن‌ها را تشویق می‌کنند، آگاه باشند. انگیزه کارآفرینی برای ایجاد جامعه سازمانی پویا، به شکل‌دهی موتور رشد جدید برای اقتصاد کمک می‌کند (دیویدسون، 2003)، اما متأسفانه در مدرسه‌ها و در دوره‌های متوسطه به آن توجهی نمی‌شود. نیت کارآفرینی هنر تجارت است. عواملی وجود دارند که ممکن است بر قصد کارآفرینی تأثیر بگذارند (احمد و همکاران، 2020). دانشمندان تأکید کردهاند، پتانسیل کارآفرینی نقش مهمی در داشتن قصدی دارد که منجر به رفتار شود (چهابرا و همکاران، 2020). کارآفرینی با تغییرات و خطرات زیادی همراه است که امکان دارد به‌راحتی در زندگی فرد قابل‌تحمل نباشند. از سوی دیگر، هنجار ذهنی به فشار اجتماعی ادراک‌شده برای انجام یا اجتناب از رفتار اشاره دارد. این نوع فشار می‌تواند از طرف خانواده یا به‌طور کلی جامعه باشد که فرد را به انجام‌دادن یا انجام‌ندادن وظایف خاص مجبور می‌کند (آگولا و همکاران، 2019). امروزه افزایش نرخ بیکاری در میان دانش‌آموختگان به مهم‌ترین مشکل اجتماعی‌اقتصادی کشور تبدیل شده است. با توجه به اینکه کارآفرینی عاملی مهم در جهت کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی است و همچنین یکی از عوامل پیش‌برنده ایجاد اشتغال محسوب می‌شود، بسیاری از سیاستمداران و برنامه‌ریزان در ایران تلاش کردهاند که با برنامه‌ها و طرح‌های متعدد، دانشجویان و دانش‌آموزان را به سمت انتخاب حرفه‌ای کارآفرینانه سوق دهند (شیری، میرک‌زاده و زرافشانی، 1396).
مقاصد کارآفرینی فرایندی است که در آن فرد دارای ایده و فکر جدید، با بسیج منابع از طریق فرایند ایجاد کسب‌وکار که با مخاطره مالی و اجتماعی و حیثیتی توأم است، محصول و خدمت جدیدی به بازار عرضه می‌کند. در گستره هزاره جدید، آموزش کسب‌وکار و فرهنگ کارآفرینانه راهکار ارزشمندی برای ایجاد تفکر کارآفرینی و ایجاد اشتغال دانش‌آموختگان آموزش عالی است. با این حال، ارتقای کارآفرینی با آموزش همواره با چالش همراه بوده و تحقیقات مرتبط با آن هنوز در مرحله اکتشاف هستند (قناعتی، نودهی، قدرتی و جلالی‌فر، 1396). همچنین، کارآفرینی، خلق کسب‌وکار، تبدیل فرصت‌ها به دستاوردها و ارائه محصولات جدید و هدایت منابع سبب اشتغال خود و دیگران و ایجاد ارزش افزوده می‌شود.
کارآفرین شخصی است که با بهره‌گیری از منابع موجود، به‌کارگیری خلاقیت، شناخت فرصت‌ها و پذیرش خطرها به راه‌اندازی و خلق یک کسب‌وکار می‌پردازد (سیدمؤمنی، 1397). درخصوص انواع کارآفرینان گفته شده است، کارآفرینان را می‌توان به روش‌های مختلفی طبقه‌بندی کرد؛ از جمله: توسعه اقتصادی، انگیزه، تعهد، ویژگی‌های شخصی، مقیاس کسب‌وکار، و جنسیت. محققان دهه گذشته نیز طبقه‌بندی‌های متفاوتی برای کارآفرینان دارند. (آنوخین و همکاران (2008)) کارآفرینان را در دسته‌های کارآفرینان تازه‌کار در مقابل کارآفرینان غیرتازه کار طبقه‌بندی کرد، با این تفاوت که اولین گروه از کارآفرینان، اطلاعات دارند و نسبت به دومین گروه مهارت‌ها و تجربه‌های محدودی دارند.
در طبقه‌بندی سوم، کارآفرینان تمام‌وقت در مقابل کارآفرینان پاره‌وقت قرار دارند. کارآفرین تمام‌وقت تعهد قوی‌تری به موفقیت کسب‌وکار دارد، خطر‌های بیشتری را متحمل می‌شود، به منابع مالی بیشتری با هزینه نهایی بالاتر نیاز دارد و برای تعهدات شخصی، نسبت به معادل‌های پاره‌وقت آن‌ها، زمان کمتری دارد.
در نهایت، در طبقه‌بندی چهارم، کارآفرینان غیررسمی (ثبت‌نشده) در مقابل کارآفرینان ثبت‌شده هستند که دومی درآمد بیشتری کسب می‌کند، سطح تحصیلات و تجربه بالاتری دارد و معمولاً کسب‌وکارهای بزرگ‌تری را اداره می‌کند (بالوگان، 2020).
پیشنهاد می‌شود، فضای مناسب برای اتصال دانش‌آموزان به پارک‌های علم و فناوری استان به منظور کسب دانش‌های عملی و آشنایی هرچه بیشتر آنان با محیط کارآفرینی فراهم شود. همچنین، کارگاه‌هایی آموزشی در راستای کاهش نقاط ضعف و تقویت دانش و مهارت کارآفرینانه و به‌تبع آن افزایش سطح کنترل رفتاری درک‌شده در بین دانش‌آموزان برگزار شوند. با تقویت عوامل مثبت و مؤثر بر قصد کارآفرینی، تلاش برای شکل‌گیری قصد کارآفرینانه در دانش‌آموزان بی‌میل صورت پذیرد. دانش‌آموزان دارای ایده‌های کارآفرینانه شناسایی شوند و به‌منظور فراهم‌کردن مساعدت‌های جانبی، به مراکز رشد و فناوری معرفی شوند.
به محققان پیشنهاد می‌شود، با بررسی جامع‌تر و استفاده از مدل رفتار برنامه‌ریزی‌شده و دیگر متغیرها، مؤلفه‌های مؤثر بر قصد کارآفرینی را به صورت کامل‌تر بررسی کنند. همچنین، تلاش شود تا در پژوهش‌های آتی فرضیات مرتبط با آمار توصیفی مطرح شوند و با آزمون فرضیات، مسائلی نظیر نقش والدین و مشاغل آن‌ها، نقش رشته‌های دانش‌آموزان و همچنین سن و جنسیت بر قصد کارآفرینی ارزیابی شود.
منابع
1. سیدمؤمنی، سیدمجید (1397). بررسی تأثیر نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتار ادراکی بر قصد کارآفرینانه دانشجویان، به واسطه آموزش‌های کارآفرینی (مطالعه موردی: دانشجویان کارشناسی پیام نور شهر تهران). پایان‌نامه مدیریت کارآفرینی آموزش عالی. دانشگاه پیام نور استان تهران. مرکز پیام نور. تهران غرب.
2. شیری، نعمت‌اله؛ میرک‌زاده، علی‌اصغر؛ زرافشانی، کیومرث (1396). ترویج رفتار کارآفرینانه در بین دانشجویان کشاورزی: رهیافت دومرحله‌ای مدل‌سازی معادلات ساختاری. مجله بین‌المللی مدیریت و توسعه کشاورزی. 7 (2).
3. قناعتی، مهدی؛ نودهی، حسن؛ قدرتی، اکرم؛ جلالی‌فر، علی (1396). تأثیر آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینانه دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی سبزوار. مجله علمی‌پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. 24 (5).
4. Agolla,J.E., Monametsi, G.L. and Phera, P. (2019). "Antecedents of entrepreneurial intentions amongst business students in a tertiary institution", Asia Pacific Journal of Innovation and Entrepreneurship, Vol. 13 No. 2, pp. 138-152.
5. Ahmmed, M., Hossain, M. E., Hossain, M. M., Azam, M. K. G., Sakib, A. H., & Sultana, A. (2020). Factors affecting entrepreneurial intention of young people: Bangladesh Perspective. Solid State Technology, 63(6), 5402-5411.
6. Anokhin, D Grichnik, RD Hisrich.2008. The journey from novnice to serial entrepreneurship in China and Germany: Are the drivers the same?. Managing Global Transitions 6 (2), 117.
7. Balogun, O. G. (2020). Entrepreneurship Education: A Study of Culture, Mindsets and Teaching Practices in Nigeria (Doctoral dissertation, University of Pennsylvania
8. Block, J. H., & Wagner, M. (2010). Necessity and opportunity entrepreneurs in Germany: characteristics and earnings differentials. Schmalenbach Business Review, 62, 154–174.
9. Chhabra, S., Raghunathan, R. and Rao, N.V.M. (2020). "The antecedents of entrepreneurial intention among women entrepreneurs in India", Asia Pacific Journal of Innovation and Entrepreneurship, Vol. 14 No. 1, pp. 76-92.
10. Davidsson, P., Honig, B. (2003). The role of social and human capital among nascent entrepreneurs. Journal of Business Venturing, 18(3), 301–31.