خیلی قبل‌تر از آنکه ما با بچه‌ها در کلاس سواد رسانه‌ای درباره دنیای دیجیتال و فناوری اطلاعات و ارتباطات صحبت کنیم، پویانمایی‌ها و فیلم‌های تخیلی غربی این دنیای شگفت‌انگیز را برای نسل جوان بازنمایی کرده‌اند.
معرفی آگاهانه برخی از پویانمایی‌های مناسب برای دانش‌آموزان، در کنار نقـد و تحلیل و گفت‌وگو درباره این آثار مـی‌تواند چاشنـی خاطره‌انگیز و ماندگاری در کلاس سواد اطلاعاتی باشد.
در دو دهـه اخیـر، غول‌هـای پویانمایـی‌‌سازی آمریکایی «دیزنـی و دریم‌ورکس» آثـار متعددی با موضوع محوری آینده جهـان تحـت تـأثیـر انقـلاب اطلاعـاتـی و توسعه فناوریهای دیجیتال ساخته و منتشر کرده‌اند.
حضـور پررنگ جهـان دیجیتال در پویانمـایی‌های کودکان و نوجوانان در آثار متعددی تکرار شده و حتی به موضوع اصلی خیلی از این فیلم‌ها تبدیل شده است.
اصلی‌ترین درون‌مایه این آثار، نمایش تغییرات جالب و رؤیایی دنیا تحت تأثیر انقلاب دیجیتال در آینده‌ای نه‌چندان دور است. پی‌رنگ این داستان‌ها معمولاً از نشان‌دادن یک معضل دیجیتال در جهان آینده شروع می‌شود و درنهایت به راه‌حل انسانی و دیجیتال همان معضل ختم می‌شود. گذشته از پیام‌های فرهنگی پنهان در این آثار و ترویج سبک زندگی غربی، دقت در نوع برخورد انتقادی هنرمندان با پدیده‌های دیجیتال جالب توجه است.
پویانمایی «ران معیوب1» یا «ران خراب‌شده» ما را با خود به دنیای فناوری آینده می‌برد؛ دنیایی که در آن دستیارهای بامزه‌ای به نام «حباب ربات» تمام دنیای کودکان را تسخیر کرده‌اند؛ دنیایی که دیگر در آن به دوست واقعی نیاز ندارید و تنها لازم است یک حباب ربات داشته باشید تا دیگر تنها نباشید.
داستـان پویانمایی در مـورد دانش‌آمـوزی بـی‌دست‌وپـا بـه نـام «بـارنـی» و بهترین دوست او یک دستگاه دیجیتال از نوع «حباب ربات» به نام «ران» است که می‌تواند راه برود، صحبت کند و مثل یک گوشی هوشمند امروزی به شبکه‌های اجتماعی متصل شود.
بارنـی خانـواده‌ای سنتی و بـه‌نسبت فقیـر دارد که از فناوریهای رایج دور هستند. آن‌ها همچون گذشته در منزل خود مرغ نگه می‌دارند، بز دارند، غذاهای سنتی می‌پزند و با وجود مهاجرت از اروپای شرقی به آمریکا، همچنان نتوانسته‌اند همرنگ جماعت بشوند. زمانی که ایرادهای عملکرد ربات بارنی نظم مدرسه و شهر را به هم می‌ریزد، او تلاش می‌کند با بازطراحی رمزهای نرم‌افزاری «ران» آن را به یک دوست واقعی تبدیل کند.
همان‌طور که می‌دانید، پویانمایی‌های متعددی با موضوع دوستی ربات‌ها و انسان‌ها ساخته شده‌اند. آثاری که نشان می‌دهند چگونه تعاملات آینده انسان‌ها در کنار فناوریهای دیجیتال و دستیارهای رباتیک رقم خواهد خورد. در پویانمایی «ران معیوب» هر چهار محور توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در اختراع حباب ربات‌ها کاملاً مشهود است. خدمـات متعـددی در یک حبـاب ربـات «همگرا» شده‌اند؛ تمـام ربـات‌هـا با هم «شبکه» هستند؛ ربات‌ها به‌سادگی راه می‌روند و همه‌جا بچه‌ها را «همراهی» می‌کنند و از همه مهم‌تر مفهوم دوستی و ارتباط را «دیجیتال» کرده‌اند.
پیشنهاد می‌کنیم نسخه مناسب‌سازی شده این پویانمایی را کـه از شبـکه نهـال نیـز پخـش شـده اسـت، در کنـار دانش‌آموزان ببینید و درباره آینده فناوری، محورهای توسعه فاوا و تأثیر آن در زندگی انسان گفت‌وگو کنید. مطالعه نقد و تحلیـل سامانه هدایت مصـرف کدومـو2 درباره این پویانمایی برای جمـع‌بنـدی مبـاحث در کلاس به شمـا کمک خواهد کرد.
پی‌نوشت‌ها
1. Ron’s Gone Wrong
2. kodoumo.ir