تا به حال عضو شورای دانشآموزی
بوده‌ای؟ اگر نه، حتماً حدّاقل
عضو یک گروه درسی بوده‌ای.
گروه‌هایی مثل شورای دانشآموزی
مدرسه و گروه‌های درسی، برای
رسیدن به یک یا چند هدف شکل می‌گیرند.
برای رسیدن به هر هدفی هم تصمیم‌گیری
لازم است. البتّه مشکل از همین‌جا
شروع می‌شود. چطور ممکن است
چند نفر که نظرهای متفاوتی دارند، دور هم جمع شوند
و به تصمیمی یکسان برسند؟ در این شماره در مورد همین مهارت صحبت می‌کنیم.
1. مشکل را دستهجمعی
تعیین کنید
قبل از اینکه گروهتان بخواهد تصمیمی بگیرد، باید همه‌ی
اعضای آن در مورد موضوع مطرح‌شده
هم‌نظر باشند. اوّل باید مهم‌ترین
مشکلات را تعیین کنید و ببینید کدام‌یک
را می‌خواهید
زودتر حل کنید. فرض کنید عضو شورای مدرسه شده‌اید.
هر کدام از اعضا باید مشکلی از مشکلات مدرسه را که به ذهنش می‌رسد،
بگوید. در مورد آن مشکلات با هم حرف بزنید و بعد
با رأی‌گیری، مهم‌ترین
مشکل را تعیین کنید. مثلاً مهم‌ترین
مشکل مدرسه از نظر شورای دانشآموزی
مدرسه، فرسوده‌شدن نیمکت‌هاست.
حالا باید این مشکل را به طور دقیق تعریف کنید. چند نیمکت فقط به رنگ‌آمیزی
نیاز دارند، چند نیمکت به جوشکاری و چند نیمکت اصلاً غیرقابل‌استفاده
شده‌اند؟ همه‌ی
اعضای گروه باید در تعریف دقیق مشکل، کمک کنند. حالا یک مشکل واضح وجود دارد که
باید برای حلّ آن تصمیم بگیرید.
تمرین: همین حالا در کلاس خود یک گروه تشکیل دهید. مهم‌ترین
مشکل کلاس را با رأی‌گیری
تعیین و
آن را تعریف کنید و اینجا بنویسید:
....................................................................................................................................................................................................................................................................................
2. برای مشکل، راه‌حلّی
گروهی ارائه دهید
دوباره دور هم جمع شوید و برای مشکلی که انتخاب کرده‌اید،
هر راه‌حلّی را که به ذهنتان می‌رسد
بنویسید. مثلاً مشکل مرحله‌ی
قبل را در نظر بگیرید: «از ۱۰۰ نیمکت مدرسه، ۵۰ نیمکت به رنگ‌آمیزی
و ۳۰ نیمکت، به جوشکاری و رنگ‌آمیزی
احتیاج دارند. ۲۰ نیمکت دیگر هم غیرقابل‌استفاده
شده‌اند.» ممکن است یک نفر از
اعضا بگوید اصلاً ۱۰۰ تا نیمکت نو بخریم، دیگری بگوید از والدین دانش‌آموزان
برای تعمیر و رنگ‌آمیزی نیمکت‌ها
کمک بگیریم، یکی دیگر بگوید خود دانش‌آموزان
در تابستان نیمکت‌ها را رنگ‌آمیزی
کنند، یکی بگوید همه را به نقّاش و تعمیرکار حرفه‌ای
بدهیم، یک نفر بگوید به آموزش‌و‌پرورش
نامه بنویسم تا مشکلمان را حل کنند و نفر دیگر بگوید برای خرید ۲۰ نیمکت، از
خیّرین، برای تعمیر ۳۰ نیمکت، از والدین، و برای رنگ‌آمیزی
۵۰ نیمکت دیگر از دانش‌آموزان
کمک بگیریم.
یک نفر به عنوان منشی جلسه باید همه‌ی
این ایده‌ها را (چه قابل‌اجرا
باشند، چه نباشند) یادداشت کند. در این مرحله تعداد راه‌حل‌ها
مهم است.
تمرین: حالا شما هم با یکدیگر برای مشکلی که در گروهتان
تعیین کرده‌اید،
چند راه‌حل
انتخاب کنید:
....................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. راه‌حل‌ها
را به طور گروهی ارزیابی و بهترینشان را انتخاب کنید
حالا همه‌ی
راه‌حل‌ها
را یکی‌یکی برّرسی کنید. هر کس
نظرات خود را درباره‌ی
خوبی‌ها و بدی‌های
هر راه‌حل بگوید و منشی جلسه آن‌ها
را یادداشت کند. مثلاً خوبی راه‌حلّ
سپردن نیمکت‌ها به تعمیرکار و
نقّاش حرفه‌ای این است که در
مدّت‌زمانی کم و با کیفیّتی بالا
کارتان انجام می‌شود امّا بدی‌اش
این است که هزینه‌ی بالایی دارد و
مدرسه‌ی شما ممکن است نتواند آن
را پرداخت کند. سپس خوبی‌ها
و بدی‌های هر راه‌حل
را بشمارید. هر راه‌حلی
که خوبی‌های بیش‌تر
و بدی‌های کمتری داشت، بهترین راه‌حل
است. در این مثال، احتمالاً راه‌حل
آخر (کمک‌گرفتن از خیّرین،
والدین و دانش‌آموزان برای حلّ
مشکل نیمکت‌‌های فرسوده) بیشترین
خوبی و کم‌ترین عیب را داشته
باشد.
تمرین: حالا شما در گروه خودتان هم‌فکری
کنید و خوبی یا بدی هر کدام از راه‌حل‌ها
را بنویسید. با شمردن حسن‌ها
و عیب‌های
هر راه‌حل،
بهترینِ آن‌ها
را انتخاب کنید:
...........................................................................................................................................................................................................................
4. بهترین راه‌حل
را دستهجمعی
اجرا کنید
حالا وقت اجرای تصمیمتان است. چه این تصمیم را قبول داشته
باشید، چه نداشته باشید، باید در اجرای آن همکاری کنید. کارها را تقسیم کنید؛ هر
کدام از اعضای گروه بخشی از کارها را بر عهده بگیرد. مثلاً پیدا کردن خیّرین و
هماهنگی با آن‌ها،
کار یک نفر، هماهنگی با والدین، کار نفر دیگر، و هماهنگی با دانش‌آموزان،
کار فرد دیگری از گروه باشد. اگر مشکلتان حل شد، جای تبریک دارد. امّا اگر در
اجرای راه‌حل، مشکلی پیش آمد،
راه‌حل‌های
موجود دیگر را هم می‌توانید
امتحان کنید.
تمرین: شما هم راه‌حل
اوّلتان را اجرا کنید و بنویسید آیا مشکلتان حل شد یا خیر. اگر حل نشد، چه مشکلاتی
پیش آمد؟
........................................................................
........................................................................
.......................................................................