چهارمین سالگرد شهادت افتخارآمیز سردار و سرباز سرافراز اسلام و میهن عزیزمان ایران، حاج قاسم سلیمانی، و یار وفادارش ابومهدی المهندس را گرامی میداریم. شهید سلیمانی با فداکاری و رشادتهای خود در مبارزه برای دین و وطن، بهزیبایی به ما درس مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و ستم آموخت و به برکت خون پاکش، حرکت در مسیر جهاد و مقاومت با انگیزهای مضاعف و صد چندان همچنان جریان دارد. یاد و خاطره او همواره در دل ما زنده است.
زمانی که دانشآموز بودم، در طول تدریس معلم هر سؤالی که به ذهنم میرسید، یادداشت میکردم و در زمان مناسب از معلم میپرسیدم. زمان معلمی هم یادم هست و تجربه کردهام، کلاسهایی که در آنها پرسش و پاسخ بیشتری وجود داشت، تدریس بهتر بود، بازخورد با کیفیتتری داده میشد و سطح یادگیری دانشآموزان بسیار بالا و خارج از انتظار بود.
بچهها! سؤالکردن نقش مهمی در یادگیری دارد. بهعلاوه، سؤالکردن بسیار مورد تأکید آموزشهای دینی و متخصصان آموزشی است. تا آنجا که پیامبر اسلام، حضرت محمد مصطفی(ص) میفرمایند: «اَلْعِلْمُ خَزَائِنُ وَ مَفَاتِیحُهُ اَلسُّؤَالُ فَاسْأَلُوا رَحِمَکمُ اَللَّهُ فَإِنَّهُ تُؤْجَرُ أَرْبَعَةٌ اَلسَّائِلُ وَ اَلْمُتَکلِّمُ وَ اَلْمُسْتَمِعُ وَ اَلْمُحِبُّ لَهُمْ»: علم و دانش خزینهها و گنجینههایی هستند و کلید این گنجینهها سؤالکردن است. بنابراین، در مورد مجهولاتتان سؤال کنید؛ خداوند شما را رحمت کند. زیرا چهار گروه بر اثر پرسش و پاسخ اجر مىبرند: سؤالکننده؛ معلم و استادى که پاسخ مىدهد؛ کسى که در آن جلسه حاضر است و پرسش و پاسخ را مىشنود؛ و کسى که در جلسه حضور ندارد، اما این کار را دوست دارد [تحفالعقول، جلد 1، ص 41].
در ریاضیات سؤالکردن یکی از روشهای مهم یادگیری است. سؤالکردن کمک میکند مفهومها را بهتر درک کنیم، اشکالهای خود را پیدا و رفع کنیم، و خلاقیت و قدرت تفکرمان را افزایش دهیم. همچنین به ما کمک میکند، با معلم و همکلاسیهایمان همفکری و همآموزی داشته باشیم. از طرف دیگر، سؤالکردن به معلمتان هم کمک میکند تا سطح دانش و نیازهایتان را بشناسند، و در نتیجه آن، تصمیم مناسبتری برای شما بگیرد؛ فعالیتهای آموزشی جدیدی را برای شما طراحی و اجرا کند و میزان یادگیری را ارزشیابی کند. اما چگونه سؤال کردن مهم است. چگونه سؤال کنیم تا در یادگیری، بهخصوص یادگیری درس ریاضی تأثیر خوبی داشته باشد؟ به نظر من سؤال باید:
- با کیفیت و مناسب باشد؛
- معلم و دانشآموزان را به فکر و تحلیل وادار کند؛
- نظرات و استدلالهای گوناگونی بهوجود آورد؛
- جوابهای متعددی داشته باشد؛
- مبتنی بر اطلاعات و دانش قبلی سؤالکننده باشد؛
- به واقعیت نزدیک باشد؛
- مرتبط با موضوع تدریس، هدفدار و بامفهوم باشد.
توصیه من به شما این است که برای تقویت پرسیدن این کارها را انجام دهید:
- از خودتان هم سؤال کنید!
- در گفتوگوهایتان، با دوستان، همکلاسیها و معلمتان، سعی کنید با طرح جملههای پرسشی دائماً از آنها بپرسید و گفتوگوهایتان را چالشی کنید.
- سؤالهایتان را همیشه در زمان مناسب بپرسید و دقت کنید که چه سؤالی را و با چه اهمیتی مطرح میکنید.
- سؤالهایی بپرسید که ایده جدید و گفتوگو و بحث را در پی داشته باشند.
- سؤالهایتان پیش پا افتاده نباشند و بر نکات مهم و اساسی تأکید داشته باشید.
- بهخصوص در ریاضیات، از سؤالهایی که پاسخ آنها به تحلیل، و منطق استقراء و استنتاج نیاز دارد استفاده کنید.
- از سؤالهای متنوع استفاده کنید، به طوری که با طرح سؤالهایتان کل موضوع تدریس پوشش داده شود.
- قبل از سؤالکردن، به سؤال خود و پاسخ احتمالی آن بیشتر فکر کنید. اگر سؤالی است که خود سؤال و یا پاسخ آن بیاهمیت است، هرگز سؤال نکنید.
- هرگز فراموش نکنید هر سؤال خوب مانند چراغی است که پاسخی تازه را آشکار و روشن میسازد.