اختراع کودکانه
دوچرخهسواری بیامایـکس یـکی از رقـابتهای دوچـرخهسـواری است که از حدود 50 سال پیش در دنیا شکل گرفت. این رقابت تنها مسابقهای است که کودکان آن را شکل دادند. در دهه ۱۹۷۰ میلادی، کودکان در آمریکا با دوچرخههای کوچک خود سعی میکردند به تقلید از مسابقههای موتورسواری با هم رقابت کنند. بهمرور رقابت با دوچرخههای خانگی بچهها مورد توجه آدمبزرگها هم قرار گرفت و این مسابقه از دهه ۱۹80 از آمریکا به شکل امروزی آغاز شد و در حال حاضر یکی از مسابقههای المپیکی است. بیامایکس در دو رقابت آزاد و سوپرکراس برگزار میشود.
رقابت سوپرکراس
رقابتی است که در مسیر بسته برگزار میشود. طول یک دور این مسیر 350 متر است. هشت رکابزن با هم رقابت را از سطح شیبداری آغاز میکنند. ارتفاع محل آغاز مسابقه هشت متر است. (به ارتفاع یک ساختمان سه طبقه!) مسیر پر از سطحهای ناهموار، بخشهای منحنی شکل و صاف است. هر دوچرخهسواری زودتر مسیر را به پایان برساند، برنده میشود. مسابقه در کمتر از 40 ثانیه پایان مییابد و همین موضوع هیجان رقابت را بیشتر میکند. دوچرخهسواران برای رسیدن به مقام بهتر یا باید در ابتدا از رقبا پیش بیفتند و یا در طول مسابقه با رفتن به ارتفاع بالاتر و رسیدن به سرعت بیشتر حریف را جا بگذارند.
ویژگیهای دوچرخه بیامایکس
این نوع دوچرخهها به نسبت سایر دوچرخهها معمولاً باید بدنهای کوتاهتر داشته باشند تا ورزشکاران بتوانند به کمک آنها حرکتهای نمایشی را بهتر اجرا کنند. دوچرخههای نمایشی نیازی به کمک فنر ندارند، زیرا طراحی آنها بهگونهای است که اجرای حرکتهای نمایشی را سادهتر میسازد.
پدالهای این نوع دوچرخه کمی پهنتر از دوچرخههای معمول هستند تا پاها در جای بهتری قرار گیرند. دوچرخههای بیامایکس تکسرعتهاند و نیازی به دنده ندارند.
جنس موادی که در این دوچرخه استفاده میشوند، باید طوری باشد که از مقاومت بیشتری نسبت به سایر دوچرخهها برخوردار باشند تا در اثر پرش از ارتفاع یا برخورد با مانع دچار مشکلاتی از قبیل شکستن و فرسودگی نشوند.
رقابت آزاد
این مسابقه شامل حرکتهای نمایشی با دوچرخه بیامایکس و عبور از موانع است. هر دوچرخهسوار به صورت جداگانه مسیر را طی میکند و با توجه به سختی کار و حرکات ابتکاری به آنها امتیاز داده میشود.
ابزارهای مورد نیاز دوچرخهسوار
ورزشکاری که میخواهد در مسابقه بی ام ایکس شرکت کند، باید علاوه بر لباس گشاد و شلوار راحت، حتماً از کلاه ایمنی و زانوبند هم استفاده کند تا در صورت از دستدادن تعادل، دچار مصدومیت نشود. زانوبند و کلاه ایمنی نباید در مسابقهدادن مزاحمتی برای ورزشکار ایجاد کند. به همین خاطر دوچرخهسوار باید از زانوبندی استفاده کند که به اندازه کافی انعطافپذیر باشد.
دوچرخهسواری در ایران
اولین دوره رقابت دوچرخهسواری جاده در ایران به 80 سال قبل برمیگردد. در دهههای ابتدایی برگزاری مسابقههای دوچرخهسواری در ایران، این رقابت در بخش جاده برگزار میشد و ورزشکاران ایران توانستند افتخارات زیادی در بازیهای آسیایی و مسابقههای قهرمانی آسیا کسب کنند. اما رقابت بیامایکس در ایران قدمت چندانی ندارد. خوشبختانه به دلیل ساختار دوچرخههای بیامایکس تهیه این وسیله مشکل چندانی ندارد.
آیا میدانید؟
از آنجا که بسیاری از ورزشکاران حرفهای بیامایکس کار با این دوچرخه را از کودکی یاد میگیرند، در نوجوانی و جوانی به اوج میرسند. در المپیک 2020 توکیو مدالآوران این رشته همگی کمتر از 20 سال سن داشتند.