تاریخچه
در سال 1338، برای جلوگیری از مهاجرت دانشجویان و ایجاد زمینه‌های اشتغال بیشتر برای جوانان، دانشگاه شهید بهشتی با نام قبلی «دانشگاه ملی» تأسیس شد. لفظ ملی اصطلاحی بود در مقایسه با دولتی. بدان معنا که این دانشگاه مؤسسه‌ای غیرانتفاعی است و از محل شهریه دانشجویان اداره می‌شود. این دانشگاه با دو دانشکده بانکداری و علوم مالی اقتصادی، و معماری آغاز به کار کرد. تا سال 1345 دانشکده‌های دیگری، از جمله پزشکی، زبان‌های خارجی، علوم، دندان‌پزشکی و حقوق نیز احداث شدند و دانشگاه ملی توسعه پیدا کرد. پس از انقلاب اسلامی، دانشگاه ملی دانشگاهی دولتی اعلام شد و در سال 1362 نام آن به دانشگاه شهید بهشتی تغییر کرد.
معرفی اجمالی
دانشگاه شهید بهشتی واقع در شهر تهران، محدوده اوین، در گروه دانشگاه‌های دولتی یا سراسری قرار دارد. دانشگاه‌های سراسری وابسته به وزارت علوم هستند؛ یعنی تحصیل در آن‌ها رایگان است و سایر خدمات مانند تغذیه و خوابگاه با هزینه‌ای مناسب به دانشجویان ارائه می‌شود.
درحال حاضر، دانشگاه شهید بهشتی از چهار دانشکده اصلی فنی و مهندسی، علوم پایه، علوم اجتماعی و علوم انسانی تشکیل شده‌است که هریک از این دانشکده‌های اصلی دانشکده‌های زیرمجموعه خود را مدیریت می‌کنند و رشتههای مرتبط را ارائه می‌دهند.
دانشگاه شهید بهشتی یکی از معتبرترین دانشگاه‌های کشور ماست و همچنین وجهه بین‌المللی خوبی در عرصه جهانی دارد. این دانشگاه همواره یکی از انتخاب‌های اصلی دانش‌آموزان حین انتخاب رشته است.
معرفی رشته حقوق
همان‌طور که گفتیم، دانشگاه شهید بهشتی از چهار دانشکده اصلی تشکیل می‌شود که دانشکده علوم انسانی نیز از آن جمله است. دانشکده حقوق زیرمجموعه دانشکده اصلی علوم انسانی و یکی از قدیمی‌ترین دانشکده‌های دانشگاه شهید بهشتی است که کار خود را در سال تحصیلی 1346-1345 آغاز کرد.
این دانشکده در دوره کارشناسی در رشته حقوق دانشجو می‌پذیرد و دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی با انتخاب گرایش خود می‌توانند در دوره کارشناسی ارشد به‌شکل جدی‌تری به تحصیل ادامه دهند؛ گرایش‌هایی مانند حقوق عمومی و حقوق اقتصادی، حقوق بین‌الملل، حقوق خصوصی، و حقوق جزا و جرم‌شناسی.
حقوق از رشتههای پرطرف‌دار گروه علوم انسانی است که هرساله داوطلبان زیادی برای تحصیل در این رشته تمام تلاش خود را به‌کار می‌بندند. علم حقوق به روابط اجتماعی‌ای می‌پردازد که از آن‌ها آثار حقوقی ایجاد می‌شوند. این روابط ممکن است میان دولت و مردم باشد که به آن حقوق عمومی می‌گویند و یا به روابط بین خود مردم مربوط باشد که به آن حقوق خصوصی می‌گویند.
دانشجویان رشته حقوق باید از قدرت استدلال و جسارت بالایی بهره‌مند باشند، در خصوص مسئله‌های روز آگاهی همه‌جانبه‌ای کسب کنند و با علومی مثل روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و فلسفه آشنا باشند. داشتن دانش ادبی و زبانی قوی نیز از ملزومات دانشجوی حقوق است تا به این وسیله بهتر استدلال خودش را بیان کند و مخاطب را تحت تأثیر قرار دهد.
دانشجویان این رشته باید 140 واحد را در طول چهارسال بگذرانند. از واحدهایی که دانشجوی حقوق موظف است که بگذراند، می‌توانیم به حقوق اساسی، حقوق مدنی، مقدمه جامعه‌شناسی، قواعد فقه، پزشکی قانونی، حقوق اداری و ... اشاره کنیم.
مصاحبه با حلیه توکلی
لطفاً خودت را معرفی کن.
حلیه توکلی هستم، دانشجوی حقوق دانشگاه شهید بهشتی. البته الان نیم‌سال هشتم هستم و در آزمون کارشناسی ارشد هم شرکت کرده‌ام.
پس مشغول کار نشده‌ای؟
نه، چون سال بعد می‌خواهم برای آزمون وکالت اقدام کنم و باید منابع آزمون سال آینده را مطالعه کنم.
نظرت درباره رشته حقوق چیست؟
در رشته حقوق سروکار تو با قانون است و مفاهیم آزاردهنده، و ممکن است که دوستشان نداشته باشی، اما آن‌ها را فرا می‌گیری تا بتوانی منشأ تغییری در آینده باشی. رشته حقوق جوری است که همه فکر می‌کنند این رشته را می‌شناسند و مطالب زیادی هم در این‌باره می‌دانند. اما شناخت اصلی از این رشته پس از ورود به آن برای آدم اتفاق می‌افتد و تصوراتش را می‌سازد و به واقعیت تبدیل می‌کند.
یعنی آگاهی‌ها درباره رشته حقوق اشتباه است؟
نه لزوماً. بخشی از حقایق در نظر گرفته نمی‌شوند. خیلی‌ها با این تصور که حقوق رشته‌ای پول‌ساز است، به سمتش می‌آیند، اما به مسیری که باید طی کنند تا به درآمدزایی برسند، توجه ندارند. البته قطعاً درآمدزایی و پول‌سازی هم دارد.
پس خیال نکنیم که دانشگاه از ما حقوق‌دان می‌سازد؟
فقط درباره رشته حقوق نیست. این واحدها جوری طراحی شده‌اند که شما را با گوشه‌ای از اقیانوس آن علم آشنا می‌کنند و شما خودتان باید به‌دنبال افزایش دانشتان باشید. دانشگاه بهترین محیط برای دیدن آدم‌های هم‌سبک با شما و ملاقات با استادان توانایی است که در کسب آگاهی همراهی‌تان می‌کنند.
نظرت درباره واحدهای درسی رشته حقوق چیست؟
باز در این مورد هم چیزهایی نادیده گرفته می‌شوند. جدا از مباحث اصلی‌ای که داریم، مثل حقوق مدنی، حقوق جزا، آیین دادرسی و... که مشخص هستند، یک‌سلسله درس‌های دیگری هم داریم که حین معرفی رشته حقوق کمتر از آن‌ها صحبت می‌شود؛ مثل متون فقه، اصول فقه و متون حقوقی که از متون عربی تشکیل شده و از مهم‌ترین قسمت‌هاست. باید توجه کنیم که متون حقوقی ما برپایه فقه و حقوق فرانسه بنا شده و رجوع به منابع اصلی مستلزم آگاهی از این دو زبان است.
آیا زمان انتخاب رشته آزمون ورودی دانشگاه‌ها هم به این رشته فکر می‌کردی؟
در اوایل سال دوازدهم هنوز در تصمیمم جدی نبودم و نمی‌دانستم که از بین ادبیات و جامعه‌شناسی و حقوق کدام را انتخاب کنم. درنهایت انتخاب نهایی‌ام حقوق شد.
اصلی‌ترین چالشی که در سال کنکور با آن مواجه بودی، چه بود؟
چیزی که در خاطرم مانده است، تصور نابه‌جای اطرافیان از دانش‌آموز کنکوری بود. چون من در کنار ساعت‌هایی که به آزمون سراسری اختصاص می‌دادم، اوقاتی را هم برای خودم داشتم. تصورات این‌گونه است که دانش‌آموز برتر نباید جز درس به کار دیگری مشغول باشد و این گاهی به من احساس عذاب وجدان می‌داد که مبادا واقعاً در نتیجه نهایی‌ام مؤثر باشد. رتبه قبولی آزمون سراسری من 88 بود و خودشان فهمیدند، همه دانش‌آموزها یک‌جور درس نمی‌خوانند.
چه چیزی دوست داری به بچه‌ها بگویی که خودت در زمان دبیرستان نمی‌دانستی؟
مطلبی هست که می‌دانستم، اما جدی نمی‌گرفتم. خیلی از کارها را اگر در زمان خودش انجام بدهیم، خیلی راحت‌تر است. مثل یادگرفتن زبان. یا درباره رشته خودم، شناخت و آشنایی بیشتر با مکتب‌های جامعه‌شناسی. بیشتر تاریخ می‌خواندم. چون سال‌به‌سال دغدغه‌ها و مشغله‌های آدم بیشتر می‌شود و فراغت سال‌های دبیرستان وجود ندارد.
نظرت درباره دانشگاه شهید بهشتی و دانشکده حقوق چیست؟
این دانشگاه خیلی مطرح است و این رشته جزو رشتههای برتر است. من خیلی خوش‌حالم که فرصت تحصیل در این دانشگاه و شاگردی استادان نابش را پیدا کردم.
شاغل‌شدن در رشته حقوق چطور است؟
در رشته حقوق، بخش‌های شغلی متفاوتی وجود دارند. یکی از آن‌ها همین حوزه وکالت است. وکیل‌شدن رویایی است که معمولاً بچه‌ها را به تحصیل در رشته حقوق ترغیب می‌کند. سردفتری و ثبت از دیگر موقعیت‌های شغلی این رشته است. مشاوره حقوقی هم یکی دیگر از موقعیت‌هاست و قضاوت؛ که البته شرایط متفاوتی برای دخترها و پسرها دارد.
چقدر این امکان وجود دارد که دانشجوی حقوق پس از فارغ‌التحصیلی بتواند به کار مرتبط مشغول شود؟
امکان شاغل‌شدن در این رشته، به سبب اینکه خواهان زیادی دارد، خیلی به خود آدم بستگی دارد.
اگر نکته‌ای باقی مانده است بگو.
در آغاز ورود به رشته حقوق ممکن است توی ذوق بچه‌ها بخورد. پس از دوران دبیرستان، سروکله‌زدن با متن قانون ممکن است سرخورده و ناامیدشان کند. اما اصلاً دل‌سرد نشوند. این طبیعی است. به‌مرور با فضا هماهنگ می‌شوند. از پرسیدن نترسند و یادگیری زبان انگلیسی را در اولویت قرار دهند. بعد از آن هم فرانسه و عربی.