هنر
تصویرهای زنده
یکی از هزاران فناوری جدید که با کمک هوش مصنوعی به دنیای دیجیتال اضافه شده، «دیپفیک» است. دیپفیک مرز بین مجاز و واقعیت را از بین برده است. تصویری که با دیپفیک ساخته شده، دیگر از تصویری که واقعی بوده است، قابل تشخیص نیست.
این امکان، کیفیت جلوههای ویژه در فیلمها و بازیها را بسیار بالا برده است. نرمافزارهایی مانند افترافکت، پرمیر و فتوشاپ با دیپفیک ترکیب میشدند و تصویرها و ویدئوها را تغییر میدادند یا حتی آنها را از نو میساختند، اما کیفیت آنها چندان چشمگیر نبود و زمان بسیار زیادی، حدود چهار روز، برای ساخت فیلمی یکساعته صرف میشد. خوشبختانه فناوری و هوش مصنوعی بهسرعت در تمام جهان فراگیر شد و ایران نیز از این قاعده مستثنا نماند. در سال 1401، جوانی ایرانی با تلفیق افترافکت، دیپفیک، موشن و فناوری انافسی1 موفق شد سبک جدیدی از ویدئوسازی به نام «آیمار» (ایران موشنآیآر) را ابداع کند.
تفاوت این سبک جدید با روشهای غیربومی در دو مورد است: در تعداد دادهها و دستوراتی که به نرمافزارها میدهیم و زمانی که آن نرمافزار برای تولید محصول ما نیاز دارد. ویدئوهایی که با روش آیمار ساخته میشوند، سرعت بسیار بالایی دارند. آیمار به زمانی کمتر از ده ساعت برای ساخت ویدئو نیاز دارد و موسیقی، موشن و تغییر چهره را همزمان روی یک ویدئو اعمال میکند. این امکان در بسیاری از برنامههای تلویزیونی به کار میرود. بهطور مثال، دیگر نیازی نیست مجری یا بازیگر را گریم کرد، بلکه میتوان با استفاده از آیمار، گریم را، بهطوریکه از کیفیت ویدئو کاسته نشود، روی صورت فرد پخش کرد.
آیمار در حوزه آموزش و تجارت بیشتر از سایر حوزهها فعال بوده و کار آن بدین شکل است: کتاب، عکس، برنما (بنر) یا هر تصویر و متنی را که میخواهید «زنده» شود، وارد وبگاه آیمار کنید. یکی از نرمافزارهای واقعیت مجازی را روی گوشی خود نصب کنید و آن را روی محتوا، تصویر یا متن بگیرید. همان موقع تصویر شروع میکند به تکانخوردن. اگر محتوایمان متن باشد، کلمات با صدای بلند خوانده میشوند، تکان میخورند و حتی ممکن است موسیقی روی ویدئو پخش شود.
خدمات
حسگر پوشیدنی
از مهمترین کاربردهای علم، افزایش طول عمر بشر و کاهش مرگومیر در افراد بشر است. میتوان گفت، مهمترین و هدف اصلی اختراعها و تولیدها بهبود زندگی آدمهاست. بهخصوص اگر این اختراعها با هزینه کم و سرعت بالا به دست انسانها برسند. «حسگرهای پوشیدنی» از مواردی هستند که برای بالابردن سلامت افراد ساخته شدهاند.
تا پیش از آنکه نمونههای داخلی آن به بازار بیایند، تهیه این محصول هزینه زیادی داشت و پیداکردن جنس باکیفیت و اصل، کاری زمانبر بود. از حدود دو سال پیش تاکنون، پژوهشگران و مهندسان ایرانی رشته شیمی، «پَچ پوشیدنی» تولید کردهاند. این پَچ میتواند بسیاری از ترکیبات شیمیایی سوختوساز بدن را که از طریق عرقکردن با پَچ برخورد میکنند، تجزیهوتحلیل کند. این محصول ایرانی بر پایه نخ و کاغذ طراحی شده است و با استفاده از خاصیت ریزسیالى(میکروسیالی) خود، مواردی مانند گلوکز خون، کلراید، لاکتات، پىاچ2 خون را اندازهگیری و بررسی میکند. این پَچ به تلفن همراه متصل میشود و نتایجی را که پس از بررسی به دست میآیند، نمایش میدهد.
این پَچ کارکرد یک آزمایشگاه سیار را دارد و میتواند وضعیت سلامت ما را با سرعت بالا شرح و نمایش دهد.
این محصول، طرح پایاننامه سه جوان ایرانی به نامهای مریم وثوق، حامد گلمحمدی و سینا اردلان بوده است. نتیجه این پژوهش در مجله آمریکایی «بیوسنتر اند بیوالکترونیکز»3 چاپ شده است.
کشاورزی
نسل سوم مکملهای معدنی دام و طیور
حیوانات نسبت به انسانها بدن ضعیفتر و عمر کوتاهتری دارند. بسیاری از آنها با خوردن غذا یا ویتامینی اشتباه از پا درمیآیند و از بین میروند. یکی از مشکلات اساسی دامدارها و دامپرورها نیاز حیوانات به مکملهای گوناگون است که حتی گاهی با یکدیگر تداخل دارند. بهطور مثال، گاوها برای شیردادن به آهن، کربنات کلسیم و سبوس غلات نیاز دارند، اما هرکدام از مکملهای نسلهای اول و دوم وارداتی مشکلی داشتند که دامها را به اندازه کافی قوی نمیکردند و برای بدن آنها مناسب نبودند. این مکملها بهطور مستقیم از معدن استخراج میشدند و ارزش غذایی بالایی داشتند، اما به دلیل اینکه خالصسازی نشده بودند، بهخوبی در بدن دام جذب نمیشدند و با مکمل آهن نیز تداخل داشتند. مکملهای نسل دوم مشکل جذب نداشتند، اما شرایط نگهداری آنها بسیار سخت بود. به حرارت، دمای بالا و نور حساس بودند و اگر در معرض این عناصر قرار میگرفتند، بهسرعت فاسد میشدند و دام را مسموم میکردند.
به همین دلایل، شرکت دانشبنیان «ایمننانوفام» با استفاده از پودر نانوصفحات هیدروکسید کلریدِ افشرده (کنسانتره)، مکملهای غذایی جدیدی را با عنوان مکملهای نسل سوم تولید کرد. این محصول نمونه خارجی ندارد. نزدیکترین نمونه خارجی آن، مکملی هلندیآمریکایی بوده که نسبت به نمونه ایرانی آن کمترتوسعهیافته است. این محصول ایرانی تداخلی در جذب آهن ایجاد نمیکند، عنصرهای سنگین ندارد و در بدن دام بهخوبی جذب میشود. شرایط نگهداری سختی نیز ندارد. تا به امروز بسیاری از جوجههای گوشتی و مرغهای پرورشیافته با استفاده از مکملهای ایرانی نسل سوم رشد کردهاند.
صنعت
الکترود نانویی
معمولاً کارگران واحدهای صنعتی در معرض بیماریها و جراحتهای گوناگونی قرار میگیرند. از خطرناکترین آسیبها، بیماریهای ریوی است که برای کارگران معدن، کارگران ساختمانی و کارخانههای شیمیایی رخ میدهد. یکی از عوامل بیماریهای ریوی، جوشکاری و قرارگرفتن در معرض الکترودهای مسی است. این الکترودها وانهای اسیدی دارند و در فرایند جوشکاری اسیدها تبخیر میشوند. گازهایی که در طىجوشکاری از الکترود تبخیر میشوند، سمی و برای سلامت کارگران بسیار مضرند. علاوه بر این، این وانها پس از مدتی در محیطزیست رها میشوند و طبیعت را تخریب میکنند. با توجه به این مشکلات، شرکت ایرانی «درسان سیم صنعت یزد»، الکترودهایی از جنس نانو را تولید کرد. الکترودهای دارای پوشش نانویی، به وان اسیدی نیازی ندارند و برخلاف الکترودهای مسی، در دمای 28 درجه سانتیگراد، کمتر از 4/0 درصد رطوبت جذب میکنند؛ در صورتی که در این دما، میزان جذب رطوبت برای الکترودهای غیرنانویی بیشتر از 4/0 است. در نتیجه الکترودهای نانویی مقاومت بیشتری دارند و بهتر در محیط باقی میمانند.
تغییرات آبوهوایی و گرمایش هشداردهنده زمین، موضوع محیطزیست را برای اروپاییان به دغدغه مهمی تبدیل کرده است. به همین دلیل، از الکترود نانویی ایرانی استقبال کردند. در حال حاضر، ایران بیش از 24 تن الکترود نانویی به کشورهایی همچون اسپانیا، آلمان و گرجستان صادر میکند و قابلیت این را دارد که میزان تولید و صادرات خود را در مدتی کوتاه دو برابر کند.
پینوشتها
1. NFC
2. PH
3. Biosensors and Bioelectronics