مقدمه
هـای‌فلکـس مخـفـف عبـارت هیبـریـد فلکسیبـل2 است؛ نـوعـی برنامـه آمـوزشـی کـه بـه دانش‌آمـوزان اجازه می‌دهد به‌دلخواه در کلاس‌های حضوری یا غیرحضوری (هم‌زمان و ناهم‌زمان) شرکت کنند. کلاس های‌فلکس برای ارائه محتوا به شکلی انعطاف‌پذیر طراحی‌شده است و به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد بر اساس نیازها و ترجیح فردی خود تصمیم بگیرند. در کلاس های‌فلکس دانش‌آموزان این امکان را دارند که به‌صورت حضوری یا از راه دور از طریق جلسات برخط هم‌زمان در کلاس‌ها شرکت کنند یا بعداً محتوای کلاس‌های ضبط‌شده را مشاهده کنند. این به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد انعطاف‌پذیری لازم را برای حضور در کلاس داشته باشند و کلاس با نیازها و شرایط شخصی آن‌ها متناسب باشد، درحالی‌که هنوز امکان آموزش حضوری و تعامل با همسالان و مربیان خود را دارند.
کلاس های‌فلکس می‌تواند در طول همه‌گیری‌ها یا سایر اتفاقات غیرمنتظره‌ای که کلاس‌های حضوری مرسوم را مختل می‌کنند، یک مزیت بزرگ باشد. چنین کلاسی برنامه‌ریزی و آمادگی زیاد معلمان را می‌طلبد، زیرا آن‌ها باید کلاس را هم‌زمان برای شرکت حضوری و برخط آماده کنند و نیز باید بتوانند به‌صورت حضوری و از راه دور با دانش‌آموزان تعامل داشته باشند. این موضوع می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. یکی از چالش‌ها، سنجش یادگیرندگان است، زیرا روش‌های سنتی ارزیابی ممکن است در کسب دانش و مهارت‌های همه دانش‌آموزان چنین کلاسی مؤثر نباشند. در اینجا چند روش معرفی می‌شوند که می‌توانند برای ارزیابی مؤثر یادگیری دانش‌آموزان در کلاس های‌فلکس به کار روند:
1. ارزیابی متمایز3: این روش ارزیابی‌هایی را متناسب با نیازهای خاص و روش‌های یادگیری هر گروه از دانش‌آموزان ممکن می‌کند.
2. سنجش غنی‌شده با فناوری4: استفاده از سنجش‌های پیشرفته فناورانه، مانند آزمون‌های برخط، می‌تواند در کلاس های‌فلکس بسیار مفید باشد. این سنجش‌ها به‌طور خودکار درجه‌بندی می‌شوند و بازخورد فوری می‌‌دهند. این امکان می‌تواند در وقت معلم صرفه‌جویی کند و روش کارآمدتری برای یادگیری در اختیار دانش‌آموزان قرار دهد.
3. سنجش تکوینی5: سنجش تکوینی در طول فرایند یادگیری برای ارائه بازخورد به دانش‌آموزان و معلمان در مورد پیشرفت آن‌ها به کار می‌روند. این سنجش می‌تواند شامل آزمون، مباحثه و سنجش همتایان باشد.
4. خوداظهاری و سنجش همتایان6: معلمان می‌توانند از دانش‌آموزان بخواهند در مورد فرایند یادگیری خود تأمل کنند و به هم‌سالانشان بازخورد ارائه دهند. این کار را می‌توان از طریق تأمل‌های کتبی، بحث‌های گروهی یا جلسات فردی با معلم انجام داد. این شیوه به دانش‌آموزان کمک می‌کند فرایند یادگیری خود را بهتر درک کنند و مهارت‌های ارتباطی و همکاری خود را بهبود بخشند.
5. سنجش انعطاف‌پذیر7: معلمان می‌توانند سنجش‌هایی ایجاد کنند که انعطاف‌پذیرند و به‌صورت حضوری، برخط هم‌زمان یا برخط ناهم‌زمان کامل شوند. این شرایط به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد سنجش را به‌گونه‌ای کامل کنند که با نیازها و شرایط شخصی آن‌ها مطابقت داشته باشد.
یک مثال از سنجش در کلاس های‌فلکس
یک معلم ادبیات دوره متوسطه که در یک کلاس های‌فلکس تدریس می‌کند، می‌خواهد درک دانش‌آموزان را از داستانی که در کلاس خوانده‌اند، بسنجد.
معلم با استفـاده از سامانه مدیریت یادگیری (LMS) مسابقه‌ای برخط ایجاد می‌کند که موضوعات و شخصیت‌های کلیـدی رمـان را پـوشش مـی‌دهنـد؛ مسابقه‌ای برخط، شامل سؤالاتی چندگزینه‌ای و پاسخ کوتاه.
دانش‌آموزان این کلاس بازخورد عملکرد خود را بلافاصله دریافت می‌کنند و اگر بخواهند نمره خود را بهبود بخشند، می‌توانند دوباره در آزمون شرکت کنند.
علاوه بر مسابقه برخط، معلم از دانش‌آموزان می‌خواهد درباره موضوع یا شخصیت‌های این داستان ارائه‌ای داشته باشنـد. دانـش‌آمـوزان بستــه بـه تـرجیــح خـود مـی‌تـواننـد کارشان را به‌صورت حضوری یا از راه دور ارائه دهند. معلم با درنظرگرفتن کیفیت محتوا، سازمان‌دهی ارائه و توانایی دانش‌آموز در ارائه مؤثر مطالب، از یک روبریک برای سنجش ارائه دانش‌آموزان استفاده می‌کند. همچنین دانش‌آموزان را تشویق می‌کند در تابلوهای بحث برخط، افکار و ایده‌های خود را درباره داستان با هم‌سالانشان به اشتراک بگذارند. معلم بر گفت‌وگوهای موجود در تابلوهای بحث نظارت می‌کند و به مشارکت دانش‌آموزان بازخورد می‌دهد.
این مثال نشان می‌دهد معلم چگونه از ترکیب روش‌های سنجش (مسابقه برخط، ارائه و بحث) برای سنجش یادگیری دانش‌آمـوزان در کلاس های‌فلکس استفاده می‌کند. از فناوری برای تسهیل فرایند سنجش و ارائه بازخورد فوری به دانش‌آموزان و از روش‌های سنتی مانند ارائه و بحث نیز برای ارزیابی تفکر انتقادی و مهارت‌های ارتباطی. همچنین، بسته به ترجیح دانش‌آموزان، انعطاف‌پذیری برای شرکت حضوری یا برخط را فراهم می‌کند.
جمع‌بندی
سنجــش یادگیــری دانش‌آمـوزان در کـلاس هــای‌فلـکس مـی‌توانــد چـالش‌برانگیز باشد. برای مربیان ضروری است راه‌هـای مـؤثـری بـرای انجـام ایـن کـار بیابنـد تا از پیشرفت دانش‌آموزان و دستیابی به نتایج یادگیری مطلوب اطمینان حاصل کنند. با استفاده از انواع روش‌های سنجش، مانند تکوینی، استفاده از فناوری پیشرفته، دیدن نمونه کار، خوداظهــاری و سنجــش همتــایان می‌توان به‌طور مؤثری یادگیری دانش‌آموز را در محیطی ترکیبی به تصویر کشید.
پی‌نوشت‌ها
1. HyFlex
2. Hybrid-flexible
3. Differentiated assessment
4. Technology-enhanced assessments
5. Formative assessments
6. Self-reflection and peer-evaluation
7. Flexible assessments
منابع
1. Hybrid Learning: A Synthesis of Research, by J. B. Arbaugh and others, Journal of Computing in Higher Education, 2008.
2. Assessment Strategies for Hybrid Learning, by S. L. Hicks and others, Journal of Asynchronous Learning Networks, 2010.
3. Effective Assessment in a Hybrid Course, by M. L. Simonson and others, Journal of Online Learning and Teaching, 2012.
4. Assessment in Hybrid-Flexible Learning Environments, by A. F. Manca, Journal of e-Learning and Knowledge Society, 2016.
5. Designing and Implementing Hybrid-Flexible Learning: Challenges and Solutions" by L. G. Bull and others, Journal of Computer Assisted Learning, 2017.
6. Flexible and Hybrid Learning: A Review of the Literature" by G. Manca and others, Journal of Computer Assisted Learning, 2018.
7. HyFlex Instruction: A Review of the Literature" by D. D. Murphy and others, Journal of Asynchronous Learning Networks, 2020.8. HyFlex Learning: A Study of Student Perceptions and Outcomes" by S. L. Hicks and others, Journal of Online Learning and Teaching, 2021.