آموزش هیبریدی چیست؟
مدل آموزش هیبریدی ترکیبی از آموزش حضوری و آموزش از راه
دور است. مدرسه‌های هیبریدی آموزش
زنده را در اغلب کلاس‌های
درس به کار می‌گیرند. این مدل به
دانش‌آموزانی که در کلاس حاضر
نیستند، امکان می‌دهد از طریق دورسخنی
(ویدئوکنفرانس) به کلاس در حال اجرای خود متصل شوند. بنابراین، مدل هیبریدی در حال
حاضر در قالب راه‌حل‌های
چندگانه مکمل برای آموزش دانش‌آموزان
مورداستفاده قرار می‌گیرد.
در برخی مدرسه‌ها، اجرای این مدل به
معنی تقسیم زمان آموزش به یادگیری در خانه و یادگیری در کلاس درس است.
چگونه طرح درس خود را متناسب با آموزش هیبریدی تنظیم کنیم؟
آموزش هیبریدی با ترکیب بهترین عناصر یادگیری چهره به چهره
و بهترین عناصر یادگیری برخط، از مزایای هردو روش بهترین استفاده را می‌برد.
استفاده از یک الگوی آموزشی یکپارچه در نگارش طرح درس کلاس هیبریدی کمک می‌کند
دانش‌آموزان به‌صورت
فعال در فرایند یادگیری مشارکت کنند و چه در کلاس درس و چه در جلسات برخط، بهترین
عملکرد را داشته باشند.
پیش از نگارش طرح درس، سؤالاتی وجود دارند که باید پاسخ
داده شوند:
- از دانش‌آموزان
خود در پایان کلاس درس چه انتظاری دارید؟ می‌خواهید
به توانایی انجام چه کاری، چه دانشی یا درک ارزشی دست یابند؟ (هدف‌نویسی)
- کدام فعالیت‌های
یادگیری با ارزیابی میزان یادگیری دانش‌آموزان،
فرصتی برای آنان فراهم می‌آورد
تا آنچه را به‌عنوان خروجی یادگیری
کسب کرده‌اند، ارتقا دهند یا
مدیریت کنند؟
- کدام‌یک
از این فعالیت‌ها یا ارزیابی‌های
یادگیری به بهترین نحو به‌صورت
برخط و کدام‌یک در قالب چهره‌به‌چهره
قابل ارائه هستند؟
- چه ترکیبی از فعالیت‌های
برخط و حضوری به بهترین شکل، اهداف یاددهی‌یادگیری
دوره را تأمین می‌کند؟
نگارش طرح درس و فعالیت‌های
برخط یادگیری
- دانش‌آموزان
را به مشارکت در کارهای گروهی تشویق کنید.
دانش‌آموزان
را وادارید خلاصه‌ای از محتویات دوره
گرد آورند و با کار گروهی طرحی پیشنهادی تهیه کنند. نگارش مبتنی بر مشارکت، دانش‌آموزان
را در معرض انواع سبک‌ها و
رویکردهای نگارش قرار می‌دهد؛
به‌طوری‌که
در مورد نوشتنی‌ها و ایده‌های
خود بازخورد بیشتری دریافت می‌کنند.
- خود را برای فعالیت‌های
برخط آماده کنید.
علاوه بر تکلیف‌های
معمول کلاسی، بخش‌هایی از محتوای دوره
را به‌صورت برخط از طریق ویدئوها یا
مستندات آموزشی در اختیار دانش‌آموزان
قرار دهید. برای مثال، پیش از ارائه درس، به دانش‌آموزان
اجازه دهید مواد درسی را به‌طور
ویدئویی مشاهده کنند.
- در نگارش طرح درس به مباحث برخط توجه داشته باشید.
این‌گونه
مباحث، متناسب با اینکه برخط یا نابرخط برگزار شوند، به دانش‌آموزان
فرصت می‌دهند برخلاف کلاس‌های
حضوری، برای تفکر در مورد مباحث مطرح‌شده
وقت بیشتری داشته باشند و علاوه بر این، مستندات ارزشمندی از کیفیت مشارکت دانش‌آموزان
در اختیار معلم قرار می‌دهند.
- دانش‌آموزان
را از طریق خودارزیابی به مشارکت در فرایند ارزشیابی تشویق کنید.
ابزارهای ارزیابی برخط امکان ارزیابی و گرفتن بازخورد را
ساده‌تر می‌کنند.
تکالیف را می‌توان به‌صورت
برخط ارسال کرد. دانش‌آموزان
می‌توانند پاسخ‌ها
را پست کنند یا با رایانامه بفرستند.
نگارش طرح درس و فعالیت‌های
یادگیری حضوری
- یک یا دو نمونه از فعالیت برخط دانش‌آموز
را برای بحث و گفت‌وگوی دقیق‌تر
و جزئی‌تر در کلاس انتخاب کنید.
- از دانش‌آموزان
بخواهید نتایج تحقیقات خود را از طریق تهیه پیش‌نویس
یا برگزاری آزمایش در آزمایشگاه ارائه کنند.
- از فنون یادگیری فعال استفاده کنید و از دانش‌آموزان
بخواهید یادداشت‌های خود را با هم
مقایسه کنند یا از یکدیگر آزمون بگیرند.
طرح درس خود را با آموزش هیبریدی شروع کنید
از کم شروع کنید و برای یک نیم‌سال،
یک تکلیف برخط تهیه کنید و به‌تدریج
به آن بیفزایید. برای هردو فعالیت برخط و حضوری، زمان انجام تکلیف را لحاظ کنید و
اطمینان حاصل کنید محتوای برخط، هدف آموزشی را تأمین می‌کند
و تنها برای خالی‌نبودن عریضه استفاده
نمی‌شود.
چطور می‌توان
در طرح درس، دانش‌آموزان
را برای آموزش هیبریدی آماده کرد؟
- در طرح درس خود، علت استفاده از رویکرد آموزش هیبریدی را
توصیف و مزایای یادگیری به این شیوه را فهرست کنید.
- نسبت به فناوری مورد نیاز در دوره، در دانش‌آموزان
خود علاقه و رغبت ایجاد کنید و به آن‌ها
اطلاع دهید برای پشتیبانی بیشتر به کجا مراجعه کنند.
- با تکالیف آسان‌تر
شروع کنید تا دانش‌آموزان را با آنچه از
آن‌ها انتظار می‌رود
آشنا کنید.
- در مورد راهبردهای مدیریت زمان و نیز زمان مورد انتظار که
صرف انجام فعالیت‌های یادگیری برخط می‌شوند،
بحث و گفت‌وگو کنید.
- از دانش‌آموزان
بخواهید یک طرح یادگیری برای دوره خلق کنند.
- توضیح دهید دانش‌آموزان
چطور ارزشیابی خواهند شد و چه نوع بازخوردی را می‌توانند
از شما و سایر هم‌کلاسی‌هایشان
انتظار داشته باشند.
- برای فعالیت‌های
برخط ساختار فراهم کنید. برای شکل‌گیری
بحث و گفت‌وگو، دانش‌آموزان
را به پاسخ‌گویی به فرسته (پست)ها
و یادداشت‌های خاص موظف کنید یا
برای بازخورد هم‌سالان به یکدیگر،
راهنما یا برنامه‌ای مشخص تعیین کنید.
جمع‌بندی
آموزش هیبریدی، چنانچه پیشگام تغییرات آموزشی باشد، می‌تواند
در فرایند آموزش و یادگیری تأثیر مثبتی داشته باشد؛ گرچه این رویکرد، به دلیل وجود
عوامل نامحسوس که به‌راحتی
قابل‌شناسایی نیستند و نیز نیاز
مبرم به ترکیب صحیحی از بودجه‌های
مدرسه با افکار خلاق و یادگیرنده، بدون چالش نخواهد بود. این تغییر می‌تواند
در گذار دانش‌آموزان به موقعیت جدید
یادگیری مؤثر باشد؛ گذار از موقعیت همواره حاضربودن در محیط کلاس درس.
منبع
نقی‌زاده،
محرم و رمضان‌نژاد، کیارش (1400).
آموزش هیبریدی (راهکاری برای نیاز امروز مدارس). مدارس یادگیرنده مرآت. تهران.