زندگی سرشار از تلاش‌ها، موفقیت‌ها و شکست‌هاست و گردش طبیعت بزرگ‌ترین آینه‌ی پیشِ روی ماست که بپذیریم در هر حالی باید دوباره تلاش کرد و دوباره سبز شد. از کودکی حسی همراه ما بوده است که اگر کاری را از اول سال شروع کنیم تا انتهای سال ادامه خواهیم داد؛ حسی شبیه به آنچه شروع کارهای بزرگ را به شنبه موکول می‌کرد. تحقیقات روان‌شناسی این مطلب را بپذیرند یا نپذیرند، در عزم ما به توجه به آغازین روزها تأثیری ندارد. پس در همین روزهای اول سال تصمیم‌های بزرگ خودمان را بگیریم. در این گپ (به جای سرمقاله) در مورد یکی از این تصمیم‌ها صحبت می‌کنیم.
چند ماهی است که نتیجهی مطالعات تیمز1 در سال 2023 منتشر شده و به اذعان عموم مخاطبان محترم باعث شگفتی زیادی شده است. طبق نتیجهی به‌دست‌آمده برای پایه‌ی چهارم، کشور عزیز ما در بین حدود شصت کشور شرکت‌کننده، جزو ده کشور آخر است؛ به عبارت بهتر کیفیت یادگیری دانش‌آموزان پایه‌ی چهارم ایران در این مطالعه پایین‌تر از بیشتر کشورهای دیگر شرکت‌کننده‌هاست. حتماً به ضعف آموزشی دانش‌آموزان، به‌ویژه بعد از دوره‌ی همه‌گیری بیماری کرونا، اذعان داریم؛ ولی باید بپذیریم که این نتیجه دون انتظار ما از دانش‌آموزانمان است. وقتی نتیجه‌‌ها را دقیق‌تر بررسی کنیم، این شگفتی پررنگ‌تر هم خواهد شد؛ مثلاً ۲۲درصد دانش‌آموزان ایرانی این آزمون را سفید تحویل داده‌اند، در حالی که برخی سؤالات تیمز در سطح بسیار ساده‌ای هستند و حتماً تعداد دانش‌آموزانی که در پایه‌ی چهارم می‌توانند به آن‌ها پاسخ دهند، هرچند به پاسخ غلط برسند، بیش از ۷۸درصد است؛ یعنی مثلاً در کلاس سی نفره‌ی ما، شش نفر اصلاً هیچ پاسخی حتی به این نوع از سؤالات2 ثبت نکرده‌اند.
سؤال اینجاست: «چه کنیم؟» در رشد آموزش ابتدایی همیشه از لزوم یادگیری جمعی صحبت شده است. در سرمقاله‌ها هم بارها به این موضوع مهم پرداخته‌ایم که آموزش ابتدایی مانند دوی امدادی3 است که از دست گذشتگان ما به این نقطه رسیده است و با ما باید به نقطه‌ی جلوتری برسد. در این مسیر در تلاشیم با هم بیندیشیم، با هم تجربه کنیم و در نهایت همان‌طور که با هم شکست می‌خوریم، با هم به موفقیت برسیم. ارتقای کیفیت آموزشی حتماً اراده‌ی جمعیِ ما و مسئولان را نیاز دارد و بستر نشریه برای به‌عمل‌آوری این اراده کمک‌حال ماست. پس به ما بگویید: «برای حل این مسئله چه کنیم؟!» منتظر پیشنهادها و تجربه‌های شما هستیم. همان‌طور که منتظر بازخوردهای شما بابت مطالب منتشرشده هستیم. با این نظرات مسیر رشد هموار خواهد شد.
تلاقی ماه مبارک رمضان با آغاز سال بهترین فرصت عزم برای تغییرات است؛ فرصتی برای شروعی دوباره. بندگان خدا در این ماه برای تفکر در مسیر بندگی خود و اصلاح روندها فرصت مجددی دارند. از همین روست که شب قدر، در این ماه، مبدأ سال معنوی قرار داده شده است؛ شبی که تمامی مقدرات ما در آن رقم می‌خورد. از همه‌ی شما بزرگواران در این ماه عزیز و در شب‌های قدر التماس دعا داریم.
پی‌نوشت‌ها
1. مطالعات تیمز و پرلز بزرگ‌ترین مطالعات تطبیقی هستند که وزارت آموزشوپرورش ایران در آن شرکت داشته است. این مطالعات عملکرد دانش‌آموزان سه پایه‌ی تحصیلی را در سه درس ریاضی، علوم و خواندن در فاصله‌های زمانی منظم اندازه می‌گیرد. همچنین در این مطالعات، اطلاعات متعددی از دانش‌آموز، معلم، والدین و مدیر مدرسه گردآوری می‌شود. با توجه به شرکت حدود 80 کشور در این آزمون و گردآوری اطلاعات گسترده، فرصت مناسبی در اختیار سیاستگزاران، برنامه‌ریزان، پژوهشگران و مدیران برای بررسی مسایل درون کشوری، موضوعات تطبیقی، بررسی‌های طولی و روندی قرار خواهد گرفت.
2. کبیری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه آموزشوپرورش، اظهار کرد: در ایران از هر پنج دانش‌آموز که در مدرسه در حال تحصیل هستند، دو دانش‌آموز اصلاً یاد نمی‌گیرند؛ این در حالی است که کسب نمره‌ی سطح پایین در آزمون تیمز بسیار ساده است و سؤالاتی ساده مانند 4 عمل اصلی در ریاضی و خواندن یک نمودار ساده‌ی تصویری است. وی افزود: یکی از سؤالات در آزمون تیمز پایه‌ی چهارم این بود: «403ـ1000 چند می‌شود؟» در سال 2019، 49درصد و 2023، 59درصد به این سؤال پاسخ درست دادند و تقریباً نیمی از دانش‌آموزان به این سؤال ساده پاسخ ندادند. https://www.didbaniran.ir
3. هر دونده باید چوب امدادی را در منطقه‌ای خاص که معمولاً با مثلث‌هایی در مسیر مشخص می‌شوند، تحویل دونده‌ی بعدی دهد.