من معلم درس پیام‌های آسمان دوره متوسطه اول در پایه نهم هستم. در ایام تعطیلی کلاس، درس «انفاق» را با توجه به اینکه دانش‌آموزان به فضای مجازی و شبکه اینترنت دسترسی داشتند، طراحی کردم.
در شروع درس از چند تصویر در موضوع فقر و گرسنگی شروع کردم. سؤال کردم: «بچه‌ها، با دیدن این تصویرها چه حسی دارید؟» پاسخ‌های گوناگونی برایم نوشتند که بیان می‌کرد از وضعیت فقر و گرسنگی احساس خوبی ندارند. در بعضی از نوشته‌ها احساس بی‌عدالتی دیده می‌شد.
در مرحله بعد، از دانش‌آموزان خواستم، در اینترنت جست‌وجو کنند و تعداد مردم جهان را بگویند. جست‌وجو کردند و عددی حول‌وحوش هشت میلیارد را اعلام کردند.
سپس از آنان خواستم جست‌وجو کنند که چه تعداد از مردم جهان، طبق آمارهای رسمی سازمان‌های مسئول، «گرسنه» هستند. پس از جست‌وجو به این نتیجه رسیدیم که حدود 800 میلیون نفر از مردم جهان گرسنه و فقیر هستند. از آنان خواستم محاسبه کنند چند درصد مردم جهان گرسنه هستند. عدد حدود 10 درصد را اعلام کردند که برایشان عجیب بود. بعضی نوشتند: فاجعه است!
در مرحله بعد، از آنان خواستم جست‌وجو کنند چه تعداد از مردم دنیا دین‌دار هستند. در جست‌وجوهایشان اعلام کردند که حدود 84 درصد مردم جهان دین‌دار هستند. برایشان جالب بود که در جست‌وجویشان متوجه شدند افرادی هستند که به دین خاصی عقیده ندارند! و سؤال جالبی که مطرح کردند، این بود که چگونه زندگی می‌کنند؟ چه معنایی برای زندگی دارند؟ و... که قرار شد در جلسه دیگری به این موضوع بپردازیم.
سؤال بعدی این بود که 84 درصد از جمعیت جهان چند نفر می‌شوند؟ بعضی نوشتند، آقا الان دینی داریم، نه ریاضی! بعضی هم محاسبه کردند و عددهایی را اعلام کردند.
سپس از آنان خواستم جست‌وجو کنند چه تعداد از مردم جهان ادیان ابراهیمی (یهود، مسیحیت و اسلام) دارند؟ پس از اعلام عددهای حول چهار میلیارد، به توافق رسیدیم که حدود 50 درصد از مردم جهان دینشان ابراهیمی است.
در مرحله بعد پرسیدم، به نظر شما دین‌های ابراهیمی برای حل مشکل فقیران و گرسنگان چه پیشنهادی داده‌اند؟ بعضی گفتند صدقه‌دادن، بعضی گفتند انجام‌دادن کارهای خیر و عام‌المنفعه و راه‌اندازی حرکت‌های کمک به مردم فقیر.
یکی از دانش‌آموزان نوشت: آقا دولت‌ها مالیات می‌گیرند، چرا این مشکلات را حل نمی‌کنند؟ دیگری نوشت: آقا چرا مردم دنیا در مقابل گرسنگی مردم غزه نمی‌توانند کمک‌های جدی کنند؟ یکی نوشت که خیلی از ستاره‌های علمی، ورزشی و هنری کارهای خیر عام‌المنفعه دارند. و موارد دیگر.
پس از آن، در مرحله بعد، به آیاتی از قرآن کریم و انجیل اشاره کردم و گفتم، این هم توصیه‌های ادیان ابراهیمی. بعد اسلایدی را نمایش دادم که حدیثی از پیامبر اسلام(ص) را با این مضمون بیان می‌کرد:
مَثَلُ الْمُؤْمِنِینَ فِی تَوَادِّهِمْ وَتَرَاحُمِهِمْ، کَمَثَلِ الْجَسَدِ الْوَاحِدِ؛ إِذَا اشْتَکَی مِنْهُ عُضْوٌ، تَدَاعَی لَهُ سَائِرُ الْجَسَدِ بِالسَّهَر واَلحُمَی: مَثَل مؤمنان در مهرورزی و همدلی مانند پیکری واحد است؛ اگر عضوی به درد آید، دیگر اعضا با بی‌خوابی و تب، آن را همراهی می‌کنند.
بلافاصله یکی نوشت:
بنی‌آدم اعضای یک پیکرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
بعضی نوشتند حافظا! و بعضی نوشتند سعدیا. و در آخر به این نتیجه رسیدند که شعر از سعدیِ شیرین‌سخن است و پشت اسکناس‌های پنج‌هزارتومانی هم نوشته شده است.
پس از این مرحله یکی نوشت: آقا، کلاس دینی امروز شده است کلاسِ ریاضی و آسیب‌های جهانی و حالا هم ادبیات! یکی دیگر نوشت: چقدر این شعر من را یاد با‌هم‌بودن می‌اندازد. دیگری نوشته زیر را که ترجمه شعر سعدی است و در سازمان ملل نوشته شده است حروف‌نگاری کرد:
Human beings are members of a whole,
In creation of one essence and soul.
If one member is afflicted with pain,
Other members uneasy will remain.
If you have no sympathy for human pain,
The name of human you cannot retain
یکی نوشت: آقا تقلب کرد، از اُپن اینترنت!
دیگری نوشت: به کلاس زبان استاد حشمتی خوش آمدید!
پس از این نوشتن‌ها گفتم: دوستان، یکی از مهم‌ترین توصیه‌های ادیان این است که به دیگران هم توجه کنیم، این‌قدر خودخواه نباشیم.
یکی نوشت: آقا خداوکیلی ما اگر کمتر اسراف کنیم، چقدر می‌تونیم به دیگران کمک کنیم؟
دیگری نوشت: بعضی کشورها از پرخوری در حال مرگ هستند و گندم‌های مازاد خودشان را می‌ریزند داخل دریا! بعضی هم گرسنه یک لقمه نان‌اند.
پس از درخواست ساکت‌شدن محیط گپ، نوشتم: پیشنهاد ادیان برای حل این مشکل، انفاق است. لطفاً برای جلسه بعد به این سؤال‌ها پاسخ دهید:
1. تعریف انفاق چیست؟
2. ضرورت انفاق چیست؟
3. انواع و شرایط انفاق چیست؟
4. آثار فردی و اجتماعی انفاق چیست؟
5. رابطه انفاق و عدالت چیست؟
6. انفاق در ادیان دیگر چگونه است؟
7. تفاوت انفاق و مالیات چیست؟
8. شخصیت‌های علمی، ورزشی و هنری که در فعالیت‌های عام‌المنفعه فعال هستند را نام ببرید یا در یک ساختار درختی، درس 12 کتاب را ارائه دهید.
یکی نوشت: درود بر همراه همیشگی چت جی‌پی‌تی
دیگری نوشت: بعید می‌دانم ساختار بدهد!
یکی نوشت: بالاخره نفهمیدیم، کلاس امروز دینی بود، ریاضی بود، مطالعات بود، ادبیات بود، عربی بود. چی بود؟
یکی دیگر نوشت: هرچه که بود، باحال بود و خسته نشدیم. آقا هم حسابی کار کشید و فرصت بازی برخط را گرفت؛ هرچند بعضی‌ها حرفه‌ای‌تر بودند و کارشان را کردند.
این روش از چند نظر برای من ارزشمند بود:
• تقریباً همه دانش‌آموزان با وجود اینکه کلاس غیرحضوری بود، درگیر فعالیت شدند.
• استفاده از شبکه را به‌عنوان منبعی که می‌تواند در مسیر رشدشان باشد، شناختند.
• ارتباط و فایده مواردی را که یاد گرفته بودند متوجه شدند.
بقیه را شما بگویید...