وقتی کوچک‌تر بودم معنی این حرف را نمی‌فهمیدم. اما وقتی به سن نوجوانی رسیدم فهمیدم منظورش چه بوده است؛ منظورش این بود که غذا باید با مواد اولیه سالم، طبیعی و مرغوب درست شود تا در نهایت طعم و کیفیت خیلی خوبی داشته باشد. یادم است آن روزها، وقتی فهمیدم منظورش از این حرف چیست، خیلی تعجب کردم و از خودم پرسیدم چند درصد از آدم‌ها به «کیفیت» غذا توجه می‌کنند؟ آیا من هم به کیفیت غذا اهمیت می‌دهم؟
حالا که این سؤال را کردم، شاید تو هم از خودت پرسیده باشی که جزو آن دسته از افرادی هستی که به کیفیت غذا اهمیت می‌دهند یا نه. اگر بله، باید بگویم که تنها نیستی. نوجوان‌های دیگری هم هستند که به این موضوع توجه می‌کنند؛ همان‌هایی که به سراغ رشته صنایع غذایی می‌روند!
رشته صنایع غذایی چه هدفی را دنبال می‌کند؟
یکی از نیازهای اولیه‌ی انسان‌ها در هر دوره‌ای از تاریخ نیاز به غذا بوده است. انسان در هر دوره‌ای نیاز خود به غذا را به شیوه‌ای برطرف می‌کرده است. مثلاً زمانی شکارچی بوده و حیوانات را شکار می‌کرده و در دوره‌ای دیگر یکجا‌نشین شده و دانه‌های خوراکی را کشت می‌کرده است.
صرف نظر از اینکه انسان به چه شیوه‌ای غذایش را تهیه می‌کرد، یک نکته اهمیت زیادی دارد: «کیفیت». انسان همیشه تلاش کرده است کیفیت مواد غذایی را بالا ببرد و خوراک بهتری برای خودش تهیه کند. همین نیاز به «باکیفیت‌بودن مواد غذایی» بود که کم‌کم توسعه پیدا کرد و انسان به این نتیجه رسید که باید این کیفیت را به شکل کاملاً تخصصی آموزش بدهد تا خوراک باکیفیت بیشتری تهیه شود. بنابراین، رشته صنایع غذایی طراحی شد تا این هدف محقق شود.
چه کسانی در رشته صنایع غذایی موفق می‌شوند؟
افرادی در این رشته موفق می‌شوند که علاوه بر دانش این حوزه، ویژگی‌های فردی مهمی هم دارند. مثلاً:
- توجه و دقت بالایی دارند.
- هماهنگی خوبی میان اعضای حرکتی‌شان (مثلاً دست و پاها) وجود دارد.
- رنگ‌ها را به‌خوبی تشخیص می‌دهند.
- قدرت شنوایی بالایی دارند.
- به کار با ماشین‌آلات علاقه‌مندند.
- عمل‌گرا و خودمحورند.
- در انجام کارها سرسخت و انعطاف‌پذیرند
پس اگر می‌خواهی وارد رشته صنایع غذایی شوی، باید این ویژگی‌ها را در خودت تقویت کنی.
در آینده چه کاره می‌شوم؟
کسانی که وارد این رشته می‌شوند یا در جایگاه «کارگر ماهر» یا در جایگاه «کمک فن‌ورز (تکنسین)» می‌توانند مشغول به کار شوند. البته اگر دانش و توانایی خودت را توسعه بدهی می‌توانی به سطوح بالاتر هم برسی. جایگاه شما در این رشته، از پایین‌ترین به بالاترین، عبارت است از: کارگر ماهر، کمک‌فن‌ورز، فن‌ورز، فن‌ورز ارشد، و مهندس حرفه‌ای.
افرادی که در جایگاه کمک فن‌ورز قرار می‌گیرند، می‌توانند ک‌ارهایی مانند تولید نان، تولید شیرینی‌های آردی، تولید بیسکوییت، تولید محصولات خمیری، تولید فراورده‌های گوشتی منجمد و تولید سوسیس و کالباس را انتخاب کنند. همچنین می‌توانند متصدی روغن‌کشی زیتون و پرورش‌دهنده آبزیان شوند.
افرادی که در جایگاه کارگر ماهر قرار می‌گیرند می‌توانند فعالیت‌هایی مانند تولید انواع میوه خشک، تولید محصولات پودری و سبزی خشک، تولید عرقیات گیاهی و تولید دم‌نوش‌های گیاهی را انتخاب کنند. این افراد همچنین می‌توانند مواد اولیه پایسته‌ای (کنسروی ) را تهیه کنند یا به کار پنیرسازی و بستنی‌سازی بپردازند.
در مدرسه، در رشته صنایع غذایی، چه درس‌هایی می‌خوانیم؟
برای اینکه با موضوعاتی که در رشته صنایع غذایی با آن‌ها روبه‌رو هستید بیشتر آشنا شوید، خوب است به عنوان کتاب‌های درسی این رشته نگاهی بیندازید. درس‌هایی که در این سه سال می‌خوانید شامل این کتاب‌ها هستند:
- دانش فنی پایه؛
- دانش فنی تخصصی صنایع غذایی؛
- فراوری گیاهان دارویی و خشکبار؛
- آب و خاک و گیاه صنایع غذایی؛
- تولید فراورده‌های لبنی؛
- تولید و بسته‌بندی فراورده‌های غلات؛
- تولید کمپوت و کنسرو؛
- تولید و بسته‌بندی فراورده‌های دام و طیور؛
- روغن‌کشی میوه و دانه‌های روغنی؛
- درس‌های عمومی.
درآمد بیشتر افراد از فعالیت‌های مرتبط با غذاست!
همه می‌دانیم کشاورزی چه نقش مهمی در تأمین غذا و بقای انسان دارد. حالا جالب است بدانید این صنعت نقش مهمی در شاغل‌شدن افراد هم دارد. ۴0 درصد از جمعیت کشور ما را کشاورزان و خانواده‌هایشان تشکیل می‌دهند. بنابراین کشاورزی سهم بزرگی در اشتغال‌زایی دارد.
نکته جالب‌تر اینکه باتوجه به برنامه ششم توسعه پیش‌بینی می‌شود آن دسته از کسبوکارهای خانگی که در حوزه تهیه غذا فعالیت دارند (مثل بسته‌بندی مواد غذایی استاندارد و تهیه غذاهای نیمه‌آماده) بیشترین رشد را داشته باشند. بنابراین، روز‌به‌روز افراد بیشتری سراغ کسبوکارهای مرتبط با غذا می‌روند.
حالا به آدم‌های اطرافتان توجه کنید. چه تعداد از آن‌ها در زمینه غذا کار می‌کنند؟