چت جی‌پی‌تی چیست؟
در سال‌های اخیر، با پیشرفت چشمگیر یادگیری عمیق، هوش مصنوعی به‌تدریج دستیار قدرتمند انسان در جنبه‌های گوناگون بوده است. چت جی‌پی‌تی جدیدترین چت بات محبوب مبتنی بر هوش مصنوعی است که اپن‌آی، یک شرکت تحقیق و توسعه هوش مصنوعی واقع در کالیفرنیا، آن را توسعه داده است. این مدل یک الگوی پیشرفته هوش مصنوعی است که بر اساس شبکه‌های عصبی ترانزفورمری بنا شده است. قابلیت اصلی این مدل تولید متن شبیه به انسان است و این کار را با درک نشانه‌های زمینه‌ای در مکالمه انجام می‌دهد (Zhang et al., 2023). این فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی قادر است به پرسش‌های مطرح‌شده به‌صورت نوشتاری، خروجی متنی ارائه دهد. فرایند پاسخ‌گویی شامل این موارد است:
• گردآوری داده: داده‌ها از منابع متعددی مانند وبگاه‌ها، کتاب‌ها و غیره به دست می‌آیند.
• تحلیل داده: داده‌های گردآوری‌شده تحلیل و پردازش می‌شوند.
• تنظیم دقیق مدل: با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری تحت نظارت و تقویتی، مدل به‌طور مداوم برای بهبود عملکرد و ارائه پاسخ‌های دقیق‌تر، تنظیم و بهینه‌سازی می‌شود (Iyengar, et al., 2023).
ارزیابی نوشتن دانش‌آموزان:آیا هوش مصنوعی چت جی‌پی‌تی می‌تواند به نمره‌دادن به نوشته‌های دانش‌آموز و ارائه بازخورد معنی‌دار و به‌موقع کمک کند؟ نمره دادن به نوشته‌های دانش‌آموز و ارائه بازخورد معنی‌دار و به‌موقع برای کمک به دانش‌آموزان، در تبدیل‌شدنشان به نویسندگانی ماهر مهم است. کمبود زمان دشمن هر معلمی است (Cleveland, 2023 Deborah). همچنین، ارزشیابی زمانی می‌تواند مؤثرتر واقع شود که به‌موقع باشد و باعث اصلاح شود. معناداری ارزشیابی نکته دیگری است که سنجش را مؤثرتر میکند. دبورا کلیولند با ایجاد چندین تعامل با چت جی‌پی‌تی متن‌های بسیاری را برای نمره‌دهی به هوش مصنوعی ارائه کرد و هوش مصنوعی با بررسی واژگان، دستور زبان، سازمان، محتوا و برداشت کلی، نمره‌دهی به متن را انجام داد (پیشین). این تجربه نشان می‌دهد، فناوری هوش مصنوعی چگونه می‌تواند با کاهش بار کاری معلم بر بازده یادگیری و آموزش بیفزاید.
ایجاد و سفارشی‌سازی ارزیابی‌ها: معلمان می‌توانند از چت جی‌پی‌تی برای ایجاد و سفارشی‌کردن ارزیابی‌ها بر اساس برنامه درسی و اهداف آموزشی خود استفاده کنند. این فرایند می‌تواند شامل سؤالات چندگزینه‌ای، سؤالات پاسخ‌کوتاه و درخواست‌های مقاله باشد (Brittany, 2023). شخصی‌سازی ارزشیابی باعث می‌شود دانش‌آموزان با توجه به استعدادها و توانایی‌های خود سنجیده شوند، نه در رقابت با دیگران و با معیارهای عمومی. این نوع ارزشیابی باعث می‌شود نتایج به‌دست‌آمده مفیدتر باشند و دانش‌آموز را در رسیدن به اهداف یادگیری شخصی‌شده همراهی کنند.
ارائه بازخورد از طریق چت جی‌پی‌تی: بازخورد مؤثر و البته به‌موقع می‌تواند بر کیفیت کار معلم و در نتیجه یادگیری دانش‌آموزان بیفزاید. چت جی‌پی‌تی می‌تواند بازخوردی در مورد کار دانش‌آموز ارائه کند و به معلمان امکان دهد پیشرفت دانش‌آموز را ارزیابی و زمینه‌های بهبود را شناسایی کنند. معلمان همچنین می‌توانند برای تکمیل بازخورد ارائه‌شده توسط چت جی‌پی‌تی بازخورد اضافی ارائه دهند. این امکان به دانش‌آموزان کمک میکند درک خود را از مطالب بهبود بخشند و عملکردشان را در ارزیابی‌های آینده افزایش دهند (پیشین).
ارزشیابی در سطح‌های بالاتر به کمک چت جی‌پی‌تی: آزمون‌های کتبی معلم‌ساخته و مدادکاغذی معمولاً برای سنجیدن یادگیری فرد در حوزه دانش، فهمیدن و به کاربستن استفاده می‌شوند و کمتر به حیطه‌های بالاتر اهداف مانند ارزشیابی و ترکیب و تحلیل می‌پردازند. معلم با استفاده از فناوری چت جی‌پی‌تی و ارائه پروژه‌های تحقیقی می‌تواند فرایند تفکر خلاق و تفکر انتقادی را در دانش‌آموزان ایجاد و هدایت کند. این امر سبب می‌شود دانش‌آموزان دانش اصیل‌تری کسب کنند و یادداری مطالب برای آن‌ها افزایش یابد. همچنین، آزمون‌های مبتنی بر پروژه می‌توانند انگیزه دانش‌آموزان را افزایش و اطلاعات دقیق‌تری از یادگیری آن‌ها در اختیار معلم قرار دهند.
مزیت‌ها و عیب‌های چت جی‌پی‌تی: هر فناوری و ابزاری که در آموزش یا هر فعالیت دیگری مورداستفاده قرار می‌گیرد، مزیت‌ها و عیب‌هایی دارد. به عبارت دیگر، هیچ ابزار و فناوری‌ای کامل نیست و اشکالات و کمبودهایی دارد که با شناسایی مشکل و ارائه راه‌حل باید برای رفع آن‌ها اقدام کرد. چت جی‌پی‌تی هم به‌عنوان یک فناوری از این قاعده مستثنا نیست. در ادامه به مواردی از مزیت‌ها و عیب‌های این فناوری اشاره می‌کنیم:
مزیت‌ها
• صرفه‌جویی در زمان: مهم‌ترین مزیت چت جی‌پی‌تی این است که وظایف را خودکار و به کاربران کمک میکند داده‌های موردنیازشان را به‌سرعت دریافت کنند (Zara Ghafoor, 2023). چت جی‌پی‌تی به دلیل استفاده از موتورهای متعدد جست‌وجو، فرایند دریافت اطلاعات را تسریع میکند. این فناوری می‌تواند در ایجاد محتوا و تهیه منابع مناسب تحقیق مؤثر باشد و زمان جست‌وجو برای دریافت منابع معتبر را به حداقل برساند.
• مقرون به‌صرفه‌بودن: استفاده از هوش مصنوعی برای مدیریت برخی فعالیت‌ها و حتی استفاده در خودکارکردن چرخ تولید کارخانه‌ها باعث می‌شود نیروی انسانی موردنیاز و در نتیجه هزینه تولید کاهش یابد. به‌طوری که گفته می‌شود در سال‌های آینده این فناوری ارزان جای بسیاری از کارهای پرهزینه را می‌گیرد.
• رعایت مسائل اخلاقی: بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف چت جی‌پی‌تی این است که مسائلی اخلاقی ایجاد کرده است. با استفاده از این ابزار، بسیاری از تولیدکنندگان محتوای مطالب زیادی را بدون تلاش برای تحقیق تولید می‌کنند. آن‌ها فقط موضوع را به چت جی‌پی‌تی می‌دهند و از آن می‌خواهند مقاله ایجاد کند. و هنگامی که داده‌ها را دریافت می‌کنند، آن‌ها را بدون تغییر منتشر می‌کنند و به این ترتیب خوانندگان خود را فریب می‌دهند (پیشین). دانش‌آموزان نیز در تحصیل می‌توانند تکلیف خود را به‌سرعت و با دقت مناسب با این فناوری انجام دهند و این باعث یادگیری نامناسب می‌شود. با ظهور این فناوری تقلب تحصیلی افزایش می‌یابد و سرقت ادبی به موضوعی عادی مبدل شده است.
عیب‌ها
نداشتن دقت واقعی: نداشتن دقت واقعی یکی دیگر از عیب‌های این ابزار است. چت جی‌پی‌تی در زمینه‌های گوناگون دانش محدودی دارد. به عبارت دیگر مطالب ارائه‌شده در این ابزار ممکن است دقت و صحت لازم را نداشته باشد. لازم است صحت مطالب قبل از انتشار بررسی شود. در غیر این صورت ممکن است محتوایی که تولید می‌شود کیفیت و دقت لازم را نداشته باشد و مخاطبان را به این فکر وادارد که نویسنده به جای دانش واقعی به اطلاعات هوش مصنوعی اتکا کرده است (پیشین). فناوری چت جی‌پی‌تی گاهی در پاسخ به سؤالات کاربر در صورت یافتن منابع مناسب، با ترکیب جمله‌ها و حروف مرتبط با مسئله، اطلاعات ضعیف و گاهی غلط را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برای رهایی از این مشکل بهتر است از چند منبع دیگر برای یافتن اطلاعات استفاده شود.
جمع‌بندی
چت جی‌پی‌تی ابزاری قدرتمند با طیف گسترده‌ای از کاربردهای بالقوه است. ابزارها و دستیاران مجازی، از جمله چت جی‌پی‌تی، در حوزه آموزش و سنجش قابلیت‌های اثربخشی دارند. استفاده بجا و صحیح از هوش مصنوعی در آموزش باعث تسریع کارها، توسعه جوانب کار و دقت در بخش‌های گوناگون می‌شود. با این حال، مهم است که از محدودیت‌های آن آگاه باشیم و از آن به‌طور مسئولانه استفاده کنیم تا در نهایت بتوانیم از فناوری‌ها استفاده حداکثری را در مسیر پیشرفت داشته باشیم.