اگر یک بار چگونه آموختن خودمان را از سال‌های بسیار دور تا امروز مرور کنیم، به‌درستی درخواهیم یافت که بسیاری از دانسته‌های خود را مدیون پرسش‌هایی هستیم که آن‌ها را با دیگران در میان گذاشته و پاسخ مناسب دریافت کرده‌ایم. بنابراین، پرسیدن نقش بسیار مهمی در یادگیری دارد. اما همین پرسیدن، نکته‌های ریز و درشت فراوانی دارد؛ اینکه چگونه بپرسیم، کجا و در چه موقعیتی سؤال خود را مطرح کنیم و با چه کسی پرسش خود را درمیان بگذاریم تا به بهترین جواب برسیم. در مقام مشاور، معلم، مدیر یا والدین، چطور باید با پرسش‌های بچه‌ها روبه‌رو شویم و به آن‌ها پاسخ دهیم؟ همچنین خودمان چگونه باید از آنان سؤال کنیم و جواب بگیریم؟ با پرسش‌‌های متعدد و متنوع در این زمینه، به دیدار دکتر مریم پورثانی، عضو هیئت‌علمی «دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی» در گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی و مشاور دانشکده پیراپزشکی این دانشگاه رفتیم و با ایشان به گفت‌وگو نشستیم. آنچه پیش روی شما قرار دارد حاصل این گفت‌وگوست. متن کامل این مصاحبه را می‌توانید به‌صورت پرونده (فایل) صوتی از طریق «رمزینه سریع پاسخ» (کیوآرکد) در همین صفحه دریافت کنید و بشنوید .

پس از پایان آزمون سراسری سال ۱۴۰۱ که در تابستان همان سال برگزار شد، کسانی که برای دوره بعد قصد شرکت در این آزمون را دارند، در آزمون سراسری پیش رو، با یک مجموعه تغییرات روبه‌رو هستند که بدیهی‌ترین نکته در این زمینه، بحث دو مرحله‌ای‌شدن این آزمون است. علاوه بر این دو مرحله‌ای‌شدن، تغییرات دیگری هم وجود دارند که به یقین داوطلبان عزیز را با پرسش‌هایی مواجه کرده‌اند. مشاوران عزیز دبیرستان‌های کشور از جمله کسانی هستند که دانش‌آموزان داوطلب ورود به دانشگاه‌ها به سراغ آنان رفته‌اند و از ایشان هدایت و راهنمایی مدد می‌کنند. به همین دلیل، ما نیز به دیدار علیرضا پروین‌نژاد، رئیس اداره مشاوره، بهداشت روان و استعدادیابی وزارت آموزش‌وپرورش رفتیم و پرسش‌های خود را در این رابطه با او درمیان گذاشتیم. پروین‌نژاد که از ۲۷ سال سابقه خدمت در بخش‌های گوناگون آموزش‌وپرورش برخوردار است، صمیمانه به پرسش‌های ما پاسخ داد. بخش عمده‌ای از گفت‌وگو را به صورت مکتوب در اینجا تقدیم شما کرده‌ایم.

... ۸۰ هزار نفر برای شرکت در آزمایش ورودی دانشگاه‌ها و مؤسسات عالی ثبت‌نام کردند ... مسابقه‌ای که می‌توان گفت همه‌ساله چند ماه متوالی چون تبی سوزان به جان جوانان آرزومند تحصیلات عالی و خانواده‌های آنان می‌افتد ... نوشته بالا آن‌قدر آشنا به نظر می‌آید که شاید نتوانید تصور کنید این متن گزارشی در صفحه ۵ روزنامه اطلاعات یکشنبه ۷ خردادماه ۱۳۵۱ (حدود ۶۰ سال و سه ماه قبل) درباره شرکت ۸۰ هزار نفر داوطلب در آزمون سراسری دانشگاه‌هاست. نخستین آزمون سراسری دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۰ با شرکت ۳۰۰ داوطلب، آن هم در رشته پزشکی برگزار شد که در این آزمون فقط هشت دختر شرکت داشتند. این در حالی است که تعداد ثبت‌نام‌کنندگان در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰، یعنی حدود ۸۰ سال بعد، به یک میلیون و ۴۷۸ هزار نفر رسید. از این تعداد ۹۱۲ هزار و ۸۶۹ نفر زن و ۵۷۳ هزار و ۸۳۶ نفر مرد بودند. فرصتی دست داد تا در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی «دانشگاه علامه طباطبایی» با دکتر سعید مذبوحی، استاد گروه آموزش‌وپرورش این دانشکده در خصوص نقش و تأثیر راهنمایی و مشاوره و اهمیت آن در دوره‌های تحصیلی گفت‌وگو کنیم. گفت‌وگو و صحبتی که مثل بسیاری از موضوع‌های امروز آموزش‌وپرورش به مسئله آزمون سراسری دانشگاه‌ها کشید و آن‌قدر پررنگ و جدی شد که به‌ناچار سرآغاز این گزارش را نیز به بحث آزمون سراسری اختصاص دادیم. در ادامه متن گفت‌وگو با این استاد جوان و خوش‌اخلاق را که با آمادگی و حضور ذهنی قابل‌تحسین در این گپ‌وگفت صمیمی شرکت کردند، با هم می‌خوانیم.